IDnews

Ανεξέλεγκτη αύξηση καταγράφει η αγορά εξισορρόπησης στην Ελλάδα, με το κόστος για το 2025 να εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ, προκαλώντας ανησυχία για τη δομή και τη λειτουργία της. Οι Λογαριασμοί Προσαυξήσεων και κυρίως ο ΛΠ3, που επιφορτίζεται με το κόστος της ανακατανομής (σ.σ μονάδες που μπαίνουν και βγαίνουν στο σύστημα με εντολή ΑΔΜΗΕ) έχουν εκτοξευθεί έως και 150% σε σχέση με το 2024, αύξηση που έχει σαν αποτέλεσμα την υπέρμετρη επιβάρυνση των καταναλωτών και υπερκέρδη για τις μονάδες υδροηλεκτρικών και φυσικού αερίου όπως προκύπτει από στοιχεία της ΕΒΙΚΕΝ. Σύμφωνα με μελέτη της Grant Thornton η μέση χρέωση εξισορρόπησης στην Ελλάδα το 2024–2025 ανήλθε σε 12,2 €/MWh, έναντι 3 €/MWh στην Ιταλία και σχεδόν μηδενικές τιμές στις υπόλοιπες χώρες της Βόρειας και Δυτικής Ευρώπης. «Έχουμε μία αγορά εξισορρόπησης που δεν λειτουργεί, με κόστος που επιβαρύνει βιομηχανία και καταναλωτές δυσανάλογα. Το πρόβλημα δεν είναι τεχνικό, είναι θεσμικό και ρυθμιστικό. Οφείλει η Πολιτεία να παρέμβει άμεσα με ανώτατα όρια, διαχωρισμό των χρεώσεων και διαφάνεια στους μηχανισμούς πληρωμής», αναφέρει ο κ. Αντώνης Κοντολέων πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ. Στο πλαίσιο της απελευθερωμένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία για την εύρυθμη λειτουργία του συστήματος είναι η εξισορρόπηση μεταξύ προσφοράς και ζήτησης σε πραγματικό χρόνο. Η διαδικασία αυτή, γνωστή ως εξισορρόπηση φορτίου, διασφαλίζει ότι η παραγόμενη ενέργεια ισούται συνεχώς με την καταναλισκόμενη. Όταν αυτή η ισορροπία διαταράσσεται, προκύπτει το λεγόμενο κόστος εξισορρόπησης, το οποίο επωμίζονται οι συμμετέχοντες στην αγορά αλλά και τελικά οι καταναλωτές. Το colpo grosso έχει όνομα και λέγεται υπερδήλωση φορτίου από πλευράς των προμηθευτών και έχει οδηγήσει σε στρεβλώσεις και αδικαιολόγητη αύξηση του κόστους εξισορρόπησης. Αυτή η πρακτική δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, τόσο σε τεχνικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Τι είναι η υπερδήλωση φορτίου; Η υπερδήλωση φορτίου αφορά την τεχνητή δήλωση υψηλότερης κατανάλωσης από την πραγματική από προμηθευτές ή χρήστες στην Αγορά Επόμενης Ημέρας (DAM) και/ή στην Ενδοημερήσια Αγορά. Ο λόγος που κάποιος προβαίνει σε υπερδήλωση είναι συχνά στρατηγικός: εκμετάλλευση της δομής τιμολόγησης της εξισορρόπησης ή προσδοκία υπερκέρδους από τη συμμετοχή του στην Αγορά Εξισορρόπησης. Για παράδειγμα, αν κάποιος δηλώσει μεγαλύτερο φορτίο και στη συνέχεια η πραγματική κατανάλωση είναι μικρότερη, η απόκλιση καλύπτεται από τον διαχειριστή του συστήματος μέσω αγορών εξισορρόπησης – συνήθως με αυξημένο κόστος που μπορεί να φτάσει έως και 800% πάνω από την προημερησία τιμή. Το κόστος αυτό επιμερίζεται σε όλους, ανεξαρτήτως συμμετοχής ή υπαιτιότητας. Οι επιπτώσεις της υπερδήλωσης είναι πολλαπλές και σημαντικές: Αύξηση του κόστους εξισορρόπησης: Οι αποκλίσεις που προκύπτουν λόγω υπερδήλωσης αναγκάζουν τον ΑΔΜΗΕ να καλύψει περισσότερα MW μέσω παρεμβάσεων στην αγορά εξισορρόπησης, οι οποίες κοστίζουν ακριβά. Αθέμιτος ανταγωνισμός: Ορισμένοι προμηθευτές επωφελούνται από τη δυνατότητα να μετακυλίουν τεχνητά κόστη στους υπόλοιπους, δημιουργώντας συνθήκες άνισης μεταχείρισης. Διαταραχή της ορθής αποτίμησης κινδύνου: Οι πραγματικοί παραγωγοί ή φορτία που προσπαθούν να προβλέψουν σωστά τις καταναλώσεις και παραγωγές τους ζημιώνονται, καθώς η αγορά δεν ανταμείβει την ακρίβεια αλλά την «στρατηγική απόκλιση». Αναποτελεσματική χρήση πόρων: Όταν το σύστημα ενεργοποιεί εφεδρείες ή μονάδες παραγωγής χωρίς να υπάρχει ανάγκη, σπαταλά ενέργεια και χρήμα. Αβεβαιότητα στις τιμές: Οι στρεβλώσεις αυξάνουν τη μεταβλητότητα των τιμών στην Αγορά Εξισορρόπησης, καθιστώντας τη συμπεριφορά της αγοράς απρόβλεπτη και αποτρέποντας επενδύσεις σε ευέλικτες και καθαρές τεχνολογίες. Τι δεν κάνει η πολιτεία (Αρμόδια Υπουργεία και Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) για να αντιμετωπίσει αυτές τις παθογένειες εξαιτίας των στρεβλώσεων που δημιουργεί ο μηχανισμός εξισορρόπησης του κόστους Δεν ελέγχει την ακρίβεια των δηλωμένων φορτίων που εξισορροπούν την πρόσφορα με την ζήτηση σε πραγματικούς χρόνους και δεν επιβάλει αυστηρές ποινές σε παραγωγούς/προμηθευτές που εμφανίζουν μόνιμα και συστηματικά αποκλίσεις από την δήλωση φορτίου και κάλυψης ζήτησης. Δεν επιμερίζουν το κόστος εξισορρόπησης αναλογικά με βάση τη συμβολή κάθε συμμετέχοντα στη δημιουργία αποκλίσεων. Δεν θεσμοθετούν μηχανισμούς εποπτείας και διαφάνειας και ένα πλαφόν στους παραγωγούς που τεχνητά δημιουργούν υπερδήλωση φορτίου και τέλος Δεν εγκαλούν τους παραγωγούς και προμηθευτές ενέργειας που προσφέρουν την τελευταία στιγμή εξωφρενικές και εξωπραγματικές προσφορές στο σύστημα για να καλύψουν την ζήτηση που δολίως έχουν δημιουργήσει με πλασματικές δηλώσεις φορτίων μια μέρα πριν. Από τα παραπάνω συνάγεται το συμπέρασμα ότι η σημερινή λειτουργία της αγοράς ενέργειας σε τίποτα δεν θυμίζει λειτουργία ευνομούμενης ευρωπαϊκής αγοράς, ενώ ξεκάθαρα στηρίζει μια ολιγοπωλιακή αγορά με προκλητική συγκέντρωση υπερεσόδων εξαιτίας των στρεβλώσεων του μηχανισμού εξισορρόπησης του κόστους. Κανένας δεν αμφισβητεί ότι η υπερδήλωση φορτίου αποτελεί μια σημαντική στρέβλωση στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, που διογκώνει υπέρμετρα το κόστος της ενέργειας και αποσταθεροποιεί το σύστημα. Η ελληνική αγορά μάλλον ακόμα έχει δρόμο για να βρεθεί σε στάδιο ωρίμανσης όπως συμβαίνει με την υπόλοιπη Ευρώπη, ενώ δεν φαίνεται στο άμεσο μέλλον η ανάγκη για θεσμικές παρεμβάσεις και ενίσχυση των μηχανισμών διαφάνειας και λογοδοσίας, που θα έπρεπε να είναι μόνιμη είναι επιτακτική. Μιχάλης Χριστοδουλίδης Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός και Ενεργειακός Αναλυτής πηγή news.b2green.gr View full Άρθρου

Υπερτουρισμός στο αστικό κέντρο, αλόγιστη ανάπτυξη του Airbnb, τιμές που παίρνουν την ανιούσα στα σημεία “τουριστικού ενδιαφέροντος” και όχι μόνο, σκουπίδια και έλλειψη εξυπηρέτησης. Η εικόνα σίγουρα θυμίζει το κέντρο της Αθήνας. Η “αγανάκτηση” των ντόπιων έναντι του υπερτουρισμού, παρατηρείται σε πολλές περιοχές της ΕΕ. Στη Βαρκελώνη πραγματοποιούνται διαμαρτυρίες των κατοίκων, το ίδιο έχει γίνει τους τελευταίους μήνες σε Γένοβα, Λισαβόνα και Κανάρια Νησιά, όπως σημειώνει σε ανάλυσή του το Politico. Το ίδιο έγινε και στη Βενετία, με αφορμή το το γαμήλιο πάρτι του Τζεφ Μπέζος. Την ώρα που συμβαίνουν αυτά, οι Δανοί ενεργοποιούν τους επισκέπτες και τους καλούν να συμμετάσχουν ενεργά στη φροντίδα της πόλης, με θετικά “ανταλλάγματα” προς ανταμοιβή τους. Η τοπική Αρχή της Κοπεγχάγης έχει εφαρμόσει ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα που ακούει στο όνομα CopenPay. Το πρόγραμμα επιβραβεύει τους τουρίστες που αφήνουν θετικό αποτύπωμα κατά την επίσκεψή τους. Κάνεις κάτι καλό για τον τόπο στον οποίο κάνεις διακοπές; Παίρνεις ανταμοιβή. Όπως αναφέρεται στην περιγραφή του, στην επίσημη ιστοσελίδα: “Το CopenPay, ένα νέο πρόγραμμα της Αρχής της Κοπεγχάγης, παρέχει κίνητρα για βιώσιμο τουρισμό. Οι τουρίστες κερδίζουν πόντους για δράσεις όπως η ποδηλασία ή η χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς, τους οποίους μπορούν να εξαργυρώσουν σε τοπικές εμπειρίες. Σε αντίθεση με πολλές πρωτοβουλίες, το CopenPay δεν έχει ως στόχο να αυξήσει τον τουρισμό, αλλά μάλλον να τον κάνει πιο βιώσιμο και ανταποδοτικό τόσο για τους επισκέπτες, όσο και για την πόλη. Το CopenPay αποσκοπεί στο να προσφέρει μια κουλτούρα περιβαλλοντικής ευθύνης, εμπλουτίζοντας την συνολική εμπειρία του επισκέπτη”. Το μοντέλο είναι απλό: Αντί να επιλέξεις το αεροπλάνο, μπορείς να φτάσεις στην Κοπεγχάγη με τρένο ή ηλεκτρικό αυτοκίνητο και να πάρεις ως δώρο ένα παγωτό ή ένα τοπικό σνακ. Αντί να νοικιάσεις αυτοκίνητο, κάνεις ποδήλατο, καθαρίζεις μια γειτονιά, συντηρείς έναν κήπο ή συμμετέχεις σε μια εθελοντική δράση που περιλαμβάνεται στο CopenPay. Σε αντάλλαγμα, λαμβάνεις δωρεάν είσοδο σε μουσεία, δωρεάν ποδηλασία, μαθήματα γιόγκα, ξεναγήσεις, ακόμα και δωρεάν γεύματα στον κεντρικό σταθμό. Για να διατηρήσει τα πράγματα ελκυστικά, το CopenPay εισάγει εβδομαδιαίες και μηνιαίες “προκλήσεις”. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν ποδηλασία σε μια συγκεκριμένη απόσταση μέσα στον αστικό ιστό, ή συμμετοχή σε μια κοινοτική πρωτοβουλία δενδροφύτευσης. Η ολοκλήρωση αυτών των “challenges”, ξεκλειδώνει επιπλέον πόντους. Το CopenPay ξεκίνησε πιλοτικά το 2023 και φέτος επεκτάθηκε θεαματικά. Στην αρχή λειτουργούσε για τέσσερις εβδομάδες και πλέον έφτασε στις εννέα, με συμμετοχή 100 σημείων ενδιαφέροντος, αριθμός τετραπλάσιος σε σχέση με το 2024. Τα τοπικά καταστήματα και εστιατόρια που δίνουν προτεραιότητα στη βιωσιμότητα, συνεργάζονται με το CopenPay “εξαργυρώνοντας” πόντους για τους επισκέπτες και αυξάνοντας τη δική τους επισκεψιμότητα με τον τρόπο αυτό. Win – win δηλαδή. “Αναλάβετε δράση για μια πιο καθαρή Κοπεγχάγη – και απολαύστε το μεσημεριανό γεύμα στη μισή τιμή”, προτρέπει για παράδειγμα ένα κεντρικό εστιατόριο. “Περπάτησε 5000 βήματα στην πόλη και πάρε έναν δωρεάν καφέ”, αναφέρει άλλο “challenge”, με τον καφέ να παρέχεται σε συμβεβλημένα μαγαζιά. Τα Marriott Hotel προσφέρουν 50% στο μεσημεριανό γεύμα για όποιον μετέχει σε δράσεις αστικής γεωργίας (σπορά, φύτευση, πότισμα, ξεβοτάνισμα). Ανάμεσα στις δράσεις είναι ο καθαρισμός του λιμανιού με χρήση καγιάκ (και επιβράβευση με ένα μη αλκοολούχο ποτό ή σνακ), χρήση δημόσιων μεταφορών αντί για ιδιωτικά μέσα, και συμμετοχή σε τοπικά αστικά projects, πάντα με επιβράβευση. Να πούμε εδώ πως το κόστος ζωής στη Κοπεγχάγη είναι 1,44 φορές πιο υψηλό σε σχέση με την Αθήνα, ωστόσο τα ενοίκια κατ’ αναλογία μέσου μισθού, ανέρχονται περίπου στο 1/3 αυτού για περιοχές στο κέντρο, ενώ σαφώς υψηλότερος είναι και ο μέσος μισθός (βλέπε παρακάτω). Κάτι ανάλογο άρχισε να κάνει και η Ελβετία η οποία προσφέρει εκπτώσεις στα μέσα μεταφοράς για όσους διαμένουν σε βιώσιμα καταλύματα και χρεώνει συμβολικό εισιτήριο σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς (όπως η λίμνη Brienz). Η ανάγκη για έναν “νέο τουρισμό”Όπως γράφει το Politico, η ανάγκη για “επανεφεύρεση του τουρισμού”, είναι επείγουσα. Το 2024, ο τουρισμός στην Ισπανία εκτοξεύτηκε, φτάνοντας το 15,6% του ΑΕΠ, αλλά οι Ισπανοί δεν έμειναν ιδιαίτερα ικανοποιημένοι. Αυτό γιατί βλέπουν τις πόλεις τους να μετατρέπονται σε απρόσωπα θεματικά πάρκα για τουρίστες με συνωστισμό παντού, έλλειψη κατοικιών και εκτόξευση ενοικίων, σκουπίδια παντού. Ο τουρισμός “συνεισφέρει” το 8% των παγκόσμιων εκπομπών CO₂ παγκοσμίως, ενώ είναι 20% πιο ρυπογόνος σε σχέση με άλλες πλευρές των δράσεων οικονομικής ανάπτυξης. Κοινώς, το να καθαρίζεις σκουπίδια ενώ κάνεις καγιάκ στο λιμάνι της Κοπεγχάγης, δεν είναι απλώς μια “πράσινη τουριστική εμπειρία”, αλλά έχει ουσιαστικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, πράγματα δηλαδή που υπερβαίνουν ένα καρέ στο Instagram. Φανταστείτε να γινόταν κάτι τέτοιο στην Αθήνα. Αντί να περιφέρεται ο τουρίστας στην πόλη απλώς καταναλώνοντας, θα μπορούσε να γνωρίσει ουσιαστικά μια γειτονιά συμβάλλοντας στον καθαρισμό της, με δωρεάν ιστορικές ξεναγήσεις. Ή να συνεισφέρει σε κοινωνικές δράσεις για ευάλωτο πληθυσμό, λαμβάνοντας κάποιο αντίστοιχο, συμβολικό “αντάλλαγμα”, όπως μια ενημέρωση για την πρόσφατη οικονομική κατάσταση της χώρας και τα σημερινά προβλήματά της. Κοπεγχάγη iStock Κατά το Politico ο “τουρισμός του μέλλοντος” πρέπει να είναι ο τουρισμός της συμμετοχής, της προσφοράς, της βιωσιμότητας, στη “γραμμή” που χαράσσει η Κοπεγχάγη. Φυσικά, τα παραπάνω δεν μπορούν να υποκαθιστούν την ευθύνη των δημοτικών αρχών έναντι της καθαριότητας και της στήριξης όλων των πολιτών (προσβασιμότητα, κοινωνικό έργο, ασφάλεια, φωτισμός, χώροι πρασίνου). Ο σκοπός δεν είναι να κάνουν οι τουρίστες “τη βρώμικη δουλειά”, αλλά να συμβάλλουν στον σεβασμό του τόπου που επισκέπτονται, ερχόμενοι πιο κοντά στον καθημερινό τρόπο ζωής που προάγεται από την εκάστοτε πόλη. Η Κοπεγχάγη θεωρείται συνολικά μια πόλη-πρότυπο λόγω της εστίασής της στην βιώσιμη ανάπτυξη, την πράσινη αστική διαχείριση και τις καινοτόμες λύσεις στις μεταφορές. Η ετήσια κατάταξη βιωσιμότητας των πόλεων για το 2025, που δημοσιεύτηκε από την Economist Intelligence Unit (EIU) φέρνει στην κορυφή της λίστας την πρωτεύουσα της Δανίας, αποσπώντας την υψηλότερη συνολική βαθμολογία μεταξύ 173 πόλεων από όλο τον κόσμο. Η αξιολόγηση βασίστηκε σε πέντε βασικούς πυλώνες: σταθερότητα, υγειονομική περίθαλψη, πολιτισμός και περιβάλλον, εκπαίδευση και υποδομές. Η Κοπεγχάγη ξεχώρισε με συνολική βαθμολογία 98/100, αγγίζοντας το απόλυτο σε σταθερότητα, εκπαίδευση και υποδομές. Να πούμε τέλος, πως η Δανία είναι συνολικά στις 10 πιο “ευτυχισμένες” χώρες του κόσμου, και αυτή τη στιγμή βρίσκεται στη δεύτερη θέση της σχετικής κατάταξης του Gallup, πίσω από τη Φινλανδία. Η Ελλάδα είναι στην 81η θέση. Η εν λόγω κατάταξη των χωρών βασίστηκε στις απαντήσεις που έδωσαν οι κάτοικοι όταν τους ζητήθηκε να αξιολογήσουν τη ζωή τους με βάση μία σειρά από παράγοντες όπως κοινωνική υποστήριξη, εισόδημα, υγεία, ελευθερία και απουσία διαφθοράς. Ο μέσος μισθός στη Δανία φτάνει στα 5.634 ευρώ, με ένα διαμέρισμα με 3 υπνοδωμάτια στο κέντρο της πρωτεύουσας να φτάνει περίπου στα 1.700 ευρώ. ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΕΜΕΤΗΣ πηγή news247.gr View full Άρθρου

Σχόλια πάνω στη μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) με τίτλο «Τάσεις, προκλήσεις και προοπτικές των Κατασκευών στην Ελλάδα – 2025 Μελέτη για το Ταμείο Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΤΜΕΔΕ)» ΕισαγωγικάΤο πανηγυρικό κλίμα που επικρατεί εδώ και αρκετό καιρό στο δημόσιο λόγο για τον κλάδο της Κατασκευής με τα απανωτά ρεκόρ των μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων (ενδ. [3], [2]) έρχεται να ενισχύσει η νέα κλαδική μελέτη του ΙΟΒΕ [1]. Η δημόσια εικόνα ενός κλάδου που δείχνει να έχει ανακάμψει σε μεγάλο βαθμό μετά την περίοδο της κρίσης σε όλο το φάσμα των έργων και με τις μηχανές να δουλεύουν “στο φουλ”, με το μόνο που φαίνεται να επισκιάζει τη λαμπερή βιτρίνα να είναι η εκτόξευση των εργατικών ατυχημάτων/δυστυχημάτων [4], γεγονός που άλλωστε συνδέεται άμεσα και πολύ στενά με την ακραία εντατικοποίηση που επικρατεί στα εργοτάξια όλης της χώρας. Το κατασκευαστικό κεφάλαιο, μεγάλο αλλά και μεσαίο, έχει καταφέρει, επιπλέον, να καθηλώσει τους μισθούς σε πραγματικά επίπεδα (αγοραστική δύναμη) χαμηλότερα σε σχέση με τα προ-κρίσης, δείχνοντας την ικανότητα του να διατηρεί την κερδοφορία τόσο σε περίοδο κρίσης όσο και εκτός αυτής. Πολύ σημαντική φαίνεται να είναι και η επιρροή των κλαδικών πολιτικών γύρω από το ζήτημα της στέγης, ενός εκ των βασικότερων προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα ο εργαζόμενος κόσμος συνολικά και ειδικά ο νεότερος. Στη συνέχεια παρουσιάζονται συνοπτικά κάποια σχόλια πάνω στα αποτελέσματα της μελέτης. Πρώτο σημείο δε θα μπορούσε να είναι άλλο από το “πετράδι του στέμματος”, το ανεκτέλεστο υπόλοιπο συμβάσεων. Όπως έχει γραφτεί επανειλημμένως οι μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι, οι εισηγμένοι στο χρηματιστήριο, έχουν συγκεντρώσει ένα τεράστιο νούμερο ανεκτέλεστου υπολοίπου, τιμή μάλιστα που αποτελεί ιστορικά υψηλή τιμή, από εποχές δηλαδή προ κρίσης. Στοιχείο κρίσιμο και για τη συζήτηση γύρω από το μισθολογικό ζήτημα στον κλάδο, όπου οι πραγματικοί μισθοί παραμένουν χαμηλότερα από την προ κρίσης εποχή και μάλιστα με τμήμα εργαζομένων (μηχανικοί και τεχνικοί) να μην καλύπτονται καν από συλλογική σύμβαση λόγω άρνησης των εργοδοτικών φορέων να προχωρήσουν στη σύναψή της [5]. Το νούμερο του υπολοίπου αποτελεί και το βασικό μοχλό πίεσης για εντατικοποίηση της εργασίας και κατάργηση των ωραρίων στις κατασκευές σε ένα ύφος “τώρα που υπάρχει δουλειά”, γραμμή που εδράζεται στη σχετικά πρόσφατη εμπειρία της κρίσης και ηγεμονεύει ιδεολογικά, δυστυχώς, σε σημαντικά κομμάτια εργαζομένων αλλά και αυτοαπασχολούμενων. Εδώ διακρίνεται η πρώτη μεγάλη διαφοροποίηση του κλάδου σε σχέση με την εποχή της κρίσης. Από το 2009 μέχρι το 2020 οι επενδύσεις των κατασκευαστικών επιχειρήσεων σε πάγιο κεφάλαιο δεν κάλυπταν ούτε τις αποσβέσεις (την ετήσια δηλαδή απαξίωση του παγίου κεφαλαίου) αναδεικνύοντας την αποεπένδυση και τη μείωση των παραγωγικών δυνατοτήτων του κλάδου στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Από το 2021 και έπειτα αυτό αλλάζει και μάλιστα το ποσοστό των επενδύσεων ως προς την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία των Κατασκευών από το 2021 και μετά είναι υψηλότερο στην Ελλάδα σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ-27. Η παραγωγικότητα της εργασίας στις Κατασκευές στην Ελλάδα παρουσιάζει τάση μείωσης την περίοδο 2010-2024 και μάλιστα υπολείπεται σημαντικά τόσο σε σύγκριση με τη μέση παραγωγικότητα εργασίας στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας, όσο και σε σχέση με τη μέση παραγωγικότητα εργασίας στις Κατασκευές στην ΕΕ-27. Η σύγκριση αυτή δείχνει, σύμφωνα με τη μελέτη, και την ύπαρξη ειδικών διαρθρωτικών παραγόντων (κατακερματισμός, χαμηλός ρυθμός υιοθέτησης νέων τεχνολογιών, κ.ά.), που επηρεάζουν την παραγωγικότητα εργασίας στον κλάδο των Κατασκευών. Παράγοντες που στην πλειοψηφία τους συνδέονται με την ύπαρξη πάρα πολλών μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων στον κλάδο. Η παραγωγικότητα εργασίας στις Κατασκευές στην Ελλάδα φαίνεται να παρουσιάζει λοιπόν απόκλιση σε σχέση με το μέσο όρο στην ΕΕ-27. Επιπλέον, οι αμοιβές στον κλάδο φαίνεται να ακολουθούν σχετικά καλά το επίπεδο παραγωγικότητας στον κλάδο στις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Η “εκκαθάριση” λοιπόν του κλάδου από τις λιγότερο ανταγωνιστικές επιχειρήσεις (που συντελέστηκε ενδεχομένως στα χρόνια της κρίσης) φαίνεται να έχει αναστραφεί και πως δεν επηρεάζει την παραγωγικότητα στο σήμερα που βαίνει μειούμενη. Παρά την αύξηση της απασχόλησης στον κλάδο είναι πολύ μεγάλη η διαφορά με τα προ κρίσης επίπεδα και -δεδομένου του ανεκτέλεστου- δίνει άλλη μία ένδειξη της ανάγκης για εργατικό δυναμικό του ελληνικού κατασκευαστικού κεφαλαίου αλλά, κυρίως, αναδεικνύει την αιτία της ραγδαίας αύξησης της εντατικοποίησης της εργασίας στον κλάδο από το 2019-2020 και μετέπειτα, αφού καλούνται πολύ λιγότεροι άνθρωποι να εκτελέσουν πολύ μεγαλύτερο όγκο έργων. Εδώ ανακύπτει και η πολύ μεγάλη σημασία της μάχης του ωραρίου (πέραν του μισθολογικού) για τους εργαζόμενους στον κλάδο και η άμεση ανάγκη να ωριμάσει το αίτημα για ανθρώπινους ρυθμούς εργασίας σε βάρος του “κατεπείγοντος” χαρακτήρα της παραγωγής όπως προβάλλεται, σε έναν κλάδο που δυστυχώς έχει συνδεθεί και διαχρονικά με την ακραία εκμετάλλευση της εργασίας (“ελαφρύ πεζικό του κεφαλαίου” [6]). Με βάση τις απαντήσεις των κατασκευαστικών επιχειρήσεων στην Έρευνα Οικονομικής Συγκυρίας που διενεργεί σε μηνιαία βάση το ΙΟΒΕ, η ανεπάρκεια εργατικού δυναμικού προβάλει -και το 2024- ως το βασικό εμπόδιο ανάπτυξης για τις εγχώριες κατασκευαστικές επιχειρήσεις. Οι ειδικότητες τεχνίτες, χειριστές και ανειδίκευτοι αποτελούν κατά προσέγγιση το 86% των εργαζομένων στον κλάδο για το 2024. Ενδεικτικό σημείο του χαρακτήρα και της έντασης εργασίας στον κλάδο. Σύμφωνα με την Έρευνα Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ περίπου οι μισοί εργαζόμενοι στον κλάδο εντάσσονται στην ηλικιακή κατηγορία 45-64 ετών. Τα επίσημα νούμερα φυσικά δεν περιλαμβάνουν τους 65+ που δουλεύουν παράνομα (υπό καθεστώς “μαύρης” εργασίας), κάτι δυστυχώς όχι σπάνιο στον κλάδο σε μια σειρά από ειδικότητες. Η ηλικιακή κατανομή των εργαζομένων του κλάδου αποτελεί (μετά την εντατικοποίηση) ακόμα ένα ισχυρό παράγοντα κινδύνου για τους εργαζόμενους που αναγκάζονται να δουλεύουν ακόμα και μετά τα 60-65 έτη και ειδικά αυτούς που απασχολούνται σε επικίνδυνες και πολύ επικίνδυνες εργασίες. Στη μελέτη φαίνεται καθαρά πως η αγορά νέων στεγαστικών δανείων είχε υποχωρήσει την περίοδο 2015-2020 κοντά στα 650 εκατ. ευρώ κατά μέσο όρο ανά έτος, όταν στο παρελθόν ήταν πολλαπλάσια (15,2 δισ. ευρώ το 2007 και 7,2 δισ. ευρώ κατά μέσο όρο ετησίως την περίοδο 2007-2014). Από το 2021 παρουσιάζεται σημαντική αύξηση στις εκταμιεύσεις στεγαστικών δανείων, αν και από ιδιαίτερα χαμηλή βάση, η οποία συνδέεται και με την άνοδο της οικοδομικής δραστηριότητας. Η απόκλιση της οικοδομικής δραστηριότητας από τη χρηματοδότηση μέσω στεγαστικών από το 2014-2015 και μετά δείχνει -ενδεχομένως- και την όλο και μεγαλύτερη χρηματοδότηση του κλάδου της κατοικίας από “επενδυτική σκοπιά” και όχι στην κατεύθυνση της ιδιοκατοίκησης, γεγονός που ευθυγραμμίζεται και με το ότι παρόλη τη μεγάλη άνοδο της οικοδομικής δραστηριότητας το στεγαστικό πρόβλημα εντείνεται και οι τιμές των ακινήτων δεν δείχνουν μέχρι στιγμής σημάδια αποκλιμάκωσης. Η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων του κλάδου των Κατασκευών στην Ελλάδα (96,4% το 2023) είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις (αυτοαπασχολούμενοι και επιχειρήσεις με απασχόληση έως 9 άτομα). Ωστόσο, οι επιχειρήσεις αυτές αντιπροσώπευαν το 2022 το 38% της αξίας παραγωγής των Κατασκευών. Στον αντίποδα, μόλις 14 μεγάλες επιχειρήσεις απασχολούν περισσότερους από 250 εργαζόμενους, αλλά αντιπροσωπεύουν το 17% της αξίας παραγωγής των Κατασκευών. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (απασχόληση από 10 έως 249 άτομα) αποτελούν το 3,6% του συνολικού πλήθους και συγκεντρώνουν το υπόλοιπο 45% της αξίας παραγωγής των Κατασκευών. Το μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων φαίνεται να αποτελεί ένα εγγενές χαρακτηριστικό του κλάδου των κατασκευών στον ελληνικό καπιταλισμό, ο οποίος με αυτόν τον τρόπο δείχνει να αντιμετωπίζει τη διακύμανση της ζήτησης για κατασκευή ποικίλων έργων διαφορετικού βαθμού τεχνικών απαιτήσεων, σε διαφορετικές περιοχές της χώρας. Η μελέτη τονίζει πως η ευελιξία αυτών των επιχειρήσεων για να επιβιώσουν σε αυτή τη συνθήκη βασίζεται κυρίως πάνω στην ελαχιστοποίηση του πάγιου κόστους και ειδικότερα κυρίως στη μέγιστη μείωση των αμοιβών του προσωπικού. Σημειώνεται και η σημασία του τόσο εκτεταμένου θεσμού των υπεργολαβιών στην περαιτέρω ευελιξία και στη μείωση των μισθών. Η υστέρηση των επενδύσεων στην Ελλάδα –συγκριτικά με τον μέσο όρο στην ΕΕ-27 είναι γενικευμένη, δηλαδή δεν αφορά μόνο στις επενδύσεις σε υποδομές και κτίρια, αλλά επεκτείνεται σε όλες τις κατηγορίες επενδύσεων (π.χ. μηχανολογικό εξοπλισμό). Έντονη επίπτωση όμως σε αυτή τη διαφορά είχε η δραστική μείωση των επενδύσεων σε κατοικίες και άλλα κατασκευαστικά έργα στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Ενδεικτικά, εδώ φαίνεται πως οι επενδύσεις σε κατασκευές αντιστοιχούσαν στο 6,0% του ΑΕΠ το 2024, έναντι 16,3% το 2007. Η απόκλιση για το 2024 σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ-27 ήταν ~5 ποσοστιαίες μονάδες, καθώς η Ελλάδα καταγράφει το χαμηλότερο ποσοστό επενδύσεων σε κατασκευές ως ποσοστό του ΑΕΠ μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Η δραστική μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος μετά το 2008, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες (π.χ. φορολογία ακινήτων), οδήγησε σε σημαντική υποχώρηση των συναλλαγών στην εγχώρια αγορά ακινήτων, καθώς περιορίστηκε κατακόρυφα η ζήτηση. Ως αποτέλεσμα, οι τιμές των νέων διαμερισμάτων μειώθηκαν κατά 40% μεταξύ 2007 και 2017. Από τις αρχές του 2018 καταγράφεται -ωστόσο- συνεχής άνοδος των μέσων τιμών των νέων διαμερισμάτων σε ονομαστικούς όρους, με την αύξησή τους να φτάνει το 72% μέχρι τον Δεκέμβριο του 2024. Η καθαρή εισροή κεφαλαίων από το εξωτερικό για την αγορά ακινήτων φαίνεται πως έχει παίξει κρίσιμο ρόλο στην άνοδο των τιμών των ακινήτων, καθώς η τάση αύξησης των τιμών ακολουθεί αρκετά στενά την αύξηση αυτών των επενδύσεων. Ένα μεγάλο μέρος της αύξησης της εισροής κεφαλαίων οφείλεται στο πρόγραμμα της Golden Visa που ξεκίνησε τον Μάιο του 2013. Για την περίοδο 2022-2024 οι συνολικοί κινητοποιούμενοι πόροι στον κλάδο από το ΤΑΑ ανά έτος φαίνεται να είναι συνολικά ~2,5 φορές μεγαλύτεροι από τα αντίστοιχα συνολικά δάνεια που δόθηκαν από τα εγχώρια ΝΧΙ σε δραστηριότητες που αφορούν τον κλάδο. Δείκτης που δείχνει το μεγάλο βαθμό εξάρτησης της ανάπτυξης του κλάδου από αυτούς τους πόρους αλλά και την αβεβαιότητα όσον αφορά την περίοδο μετά την ολοκλήρωση των αντίστοιχων έργων (περίοδος 2027-2030 κατ’ εκτίμηση της μελέτης). Η μελέτη σημειώνει πως τους δύο πρώτους μήνες το 2025, για τους οποίους υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, παρατηρήθηκε κατακόρυφη πτώση των οικοδομικών αδειών για νέες κατοικίες σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους, κατά -51% στο πλήθος και κατά -49% στην επιφάνεια των νέων κατοικιών. Η αβεβαιότητα που φαίνεται να προκλήθηκε από την απόφαση του ΣτΕ και την αναμενόμενη προσαρμογή της νομοθεσίας, σε συνδυασμό με την αναστολή έκδοσης αδειών που περιλάμβαναν τα κίνητρα του Ν.Ο.Κ., οδήγησαν πιθανότατα σε αυτή τη σημαντική μείωση, η οποία θα επηρεάσει την οικοδομική δραστηριότητα όπως αναμένεται να καταγραφεί κυρίως στο έτος 2026. Θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη η πίεση που θα επιχειρηθεί να ασκηθεί για να παρακαμφθούν τα υπάρχοντα εμπόδια, δεδομένου και του πολύ μεγάλου ποσοστού των εργαζομένων στον κλάδο των επιχειρήσεων μέχρι 250 άτομα, που έχουν σημαντική δραστηριοποίηση στον τομέα της οικοδομής. Η ίδια η μελέτη του ΙΟΒΕ στο τέλος προεξοφλεί παρεμβάσεις για την “εξομάλυνση της αγοράς”, ειδικά από το 2026 και μετά που “βλέπει” ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις σε αυτό το κομμάτι αν αυτές δεν πραγματοποιηθούν. Αντί επιλόγουΣυμπερασματικά λοιπόν, αν θέλαμε να κρατήσουμε κάποια σημαντικά σημεία -και με το βλέμμα στραμμένο στον εργαζόμενο κόσμο του κλάδου- θα μπορούσαμε να μείνουμε στα εξής: Είναι πράγματι απολύτως ξεκάθαρη η οικονομική ανάκαμψη του κλάδου, που προκύπτει, μεταξύ πολλών άλλων, και από τα πρωτοφανή μεγέθη ανεκτέλεστου. Ανάκαμψη που σε καμία περίπτωση δεν έχει μεταφραστεί και στην αντίστοιχη μισθολογική επαναφορά. Είναι απολύτως σαφής η μείωση της παραγωγικότητας στον κλάδο τόσο σε σχέση με παλαιότερα όσο και με το με το μέσο όρο της ΕΕ-27. Η απασχόληση είναι ιδιαίτερα μειωμένη σε σχέση με τα προ-κρίσης επίπεδα γεγονός που συνδέεται άμεσα και με την εκτόξευση της εντατικοποίησης της εργασίας στον κλάδο. Τα στεγαστικά δάνεια φαίνεται να μην ακολουθούν την οικοδομική δραστηριότητα, από το 2014-2015 και μετά, κάτι που δείχνει ενδεχομένως και την όλο και μεγαλύτερη χρηματοδότηση του κλάδου της κατοικίας από επενδυτική σκοπιά και όχι στην κατεύθυνση της ιδιοκατοίκησης. Οι μικρές σε μέγεθος επιχειρήσεις αποτελούν δομικό χαρακτηριστικό του κλάδου κυρίως όσον αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης της διακύμανσης της ζήτησης για πολλά και διαφορετικά έργα ανά τη χώρα. Κύριο σημείο επιβίωσης αυτών των εταιρειών αποτελεί η ελαχιστοποίηση του πάγιου κόστους και ειδικότερα των μισθών. Η καθαρή εισροή κεφαλαίων από το εξωτερικό για την αγορά ακινήτων φαίνεται πως έχει παίξει κρίσιμο ρόλο στην άνοδο των τιμών των ακινήτων, καθώς η τάση αύξησης των τιμών ακολουθεί αρκετά στενά την αύξηση των σχετικών επενδύσεων (π.χ. Golden Visa κλπ). Η ανάπτυξη στον κλάδο δείχνει μεγάλο βαθμό εξάρτησης από τους πόρους του ΤΑΑ αλλά και την αβεβαιότητα όσον αφορά την περίοδο μετά την ολοκλήρωση των αντίστοιχων έργων. Βιβλιογραφία: ΙΟΒΕ, Τάσεις, προκλήσεις και προοπτικές των Κατασκευών στην Ελλάδα – 2025 Μελέτη για το Ταμείο Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΤΜΕΔΕ).Κατασκευαστικές: Ευκαιρίες με έργα 10 δισ. αλλά και έξι παγίδες μετά το RRF, Οικονομικός Ταχυδρόμος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ: Συνεισφορά 5,9 δισ. ευρώ στο ελληνικό ΑΕΠ το 2024, Οικονομικός Ταχυδρόμος. Κατασκευές: από πτώσεις και ηλεκτροπληξία τα εργατικά δυστυχήματα, Ecopress ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΡΓΟΔΟΤΙΚΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ, ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 22.06.25, Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών Karl Marx. Capital – A Critique of Political Economy, Volume I, Book One: The Process of Production of Capital, 1867 Κώστας Παπαβασιλείου, Πολιτικός Μηχανικός, μέλος της Αναμέτρησης πηγή thepressproject.gr View full Άρθρου

Στον εντοπισμό της αυθαίρετης δόμησης με τη βοήθεια Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) και σύγχρονων τεχνολογιών όπως τα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών (GIS) στοχεύει το νέο έργο που ανέλαβε ως επικεφαλής κοινοπραξίας η Netcompany για λογαριασμό του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος. Το έργο, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Σταθερότητας, περιλαμβάνει την ανάλυση, συνθετική επεξεργασία και αξιοποίηση ψηφιακών δεδομένων, σχετικών με την υπάρχουσα δόμηση, τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις και τη νομοθεσία. Τα δεδομένα αντλούνται από τα πληροφοριακά συστήματα του ΤΕΕ, όπως το e-Άδειες, οι Δηλώσεις Αυθαιρέτων, η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου και ο Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης, καθώς και από συστήματα εξωτερικών φορέων. Επιπλέον, με λήψεις αεροφωτογραφιών από επανδρωμένα και μη αεροσκάφη (drones), γίνεται η αποτύπωση κτιρίων με στόχο τη σύγκρισή τους με ιστορικό αρχείο από το 2011, ώστε να εντοπιστούν τυχόν διαφορές και να ελεγχθούν άμεσα περιπτώσεις αυθαίρετης δόμησης, σύμφωνα με τη νομοθεσία. Ο κ. Αλέξανδρος Μάνος, CEO Netcompany SEE & EUI, δήλωσε σχετικά: «Το ΑΙ είναι πλέον σταθερός και πολύτιμος συνεργάτης της εταιρείας μας στην επίλυση χρόνιων προβλημάτων. Είμαστε περήφανοι που συμβάλλουμε ενεργά στην ψηφιακή μετάβαση της χώρας, με εμβληματικά έργα όπως ο Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης, το Κτηματολόγιο και πλέον το έργο για τον εντοπισμό της αυθαίρετης δόμησης. Αξιοποιώντας πρώτοι νέες τεχνολογίες, υποστηρίζουμε κορυφαίους φορείς, όπως το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδος, συνεισφέροντας με έργα που προστατεύουν το περιβάλλον, ενισχύουν την εμπιστοσύνη του πολίτη προς το κράτος και προωθούν την κοινωνική δικαιοσύνη». πηγή efsyn.gr View full Άρθρου

Το ΤΕΕ Πελοποννήσου, με παρέμβασή του προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας και τον Υφυπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας, ζητά την παράταση του χρόνου ισχύος των οικοδομικών αδειών, των αδειών δόμησης και των τυχόν αναθεωρήσεων αυτών, που προβλέπονται στις παρ. 5 και 6 του άρθρου 50 του Ν.4495/2017, καθώς και όσων εκδόθηκαν σύμφωνα με το Ν.4030/2011 μετά την 31.12.2017 ή τον Ν.4495/2017 έως τις 31.12.2021, έως τις 31.12.2026. Συγκεκριμένα η Πρόεδρος Χαρίκλεια Τσιώλη στην επιστολή της αναφέρει: ΘΕΜΑ: “Παράταση χρόνου ισχύος οικοδομικών αδειών”Αξιότιμοι κ. κ. Υπουργοί, Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 99 του Ν.5106/2024, παρατάθηκε έως τις 31.12.2025 η ισχύς των οικοδομικών αδειών, των αδειών δόμησης και των τυχόν αναθεωρήσεων αυτών που προβλέπονται στις παρ.5 και 6 του άρθρου 50 του Ν.4495/2017, καθώς και όσων εκδόθηκαν σύμφωνα με το Ν.4030/2011 μετά την 31.12.2017 ή τον Ν.4495/2017 έως τις 31.12.2021. Μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία απαιτείται να έχει ολοκληρωθεί ο φέρων οργανισμός των κτιριακών εγκαταστάσεων, προκειμένου να παραταθεί η ισχύς της οικοδομικής άδειας για άλλα τέσσερα (4) χρόνια. Ωστόσο, η τήρηση της καταληκτικής ημερομηνίας της 31.12.2025 που απαιτείται για την ολοκλήρωση του φέροντος οργανισμού, ώστε να εξασφαλιστεί η ανωτέρω αυτόματη παράταση των αδειών, προσκρούει σε πλήθος σωρευτικών εμποδίων και προβλημάτων τα οποία δεν συνδέονται με αμέλεια των δικαιούχων αλλά με υπαρκτές και πολυπαραγοvτικές δυσκολίες. Συγκεκριμένα, αναφέρομε: την έντονη έλλειψη τεχνικών συνεργείων στον κατασκευαστικό τομέα τις σημαντικές αυξήσεις στο κόστος πρώτων υλών και βασικών εργασιών που καθιστούν ανέφικτο τον χρηματοοικονομικό προγραμματισμό τις καθυστερήσεις στην αξιολόγηση των επενδυτικών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, με αποτέλεσμα έργα που εντάσσονται το καλοκαίρι του 2025 να μη δύνανται να ξεκινήσουν εμπρόθεσμα. Η καθυστέρηση στην αξιολόγηση των επενδυτικών προγραμμάτων ΕΣΠΑ (η απόφαση έγκρισης των αποτελεσμάτων αξιολόγησης εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2025) επέτεινε ακόμα περισσότερο το πρόβλημα, καθώς οι οικοδομικές άδειες, που έχουν ήδη εκδοθεί για τον ανωτέρω σκοπό και λήγουν στις 31.12.2025, θα πρέπει να υλοποιηθούν έως την συγκεκριμένη ημερομηνία τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται, λόγω των πρόσφατων σχετικών αποφάσεων του ΣτΕ (εκτός σχεδίου δόμηση, κίνητρα ΝΟΚ), στις διαδικασίες έκδοσης βεβαιώσεων όρων δόμησης ή και προεγκρίσεων για την αναθεώρηση οικοδομικών αδειών από τις ΥΔΟΜ. Τα παραπάνω δεδομένα συνιστούν αντικειμενικά εμπόδια στην έγκαιρη ολοκλήρωση του φέροντος οργανισμού, όπως αυτή προβλέπεται από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Η συνέχιση αυτής της κατάστασης δημιουργεί σοβαρό κίνδυνο απώλειας της ισχύος πολυάριθμων οικοδομικών αδειών, ματαίωσης ιδιωτικών και επιχειρηματικών επενδύσεων, διακινδύνευσης της απρόσκοπτης απορρόφησης ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων και συνακόλουθα υποχώρησης σε κρίσιμους τομείς της αναπτυξιακής πολιτικής της χώρας μας. Αξιότιμοι κ.κ. Υπουργοί, Κατόπιν των ανωτέρω εκτεθέντων, ζητάμε όπως προβείτε σε παράταση του χρόνου ισχύος των οικοδομικών αδειών, των αδειών δόμησης και των τυχόν αναθεωρήσεων αυτών, που προβλέπονται στις παρ. 5 και 6 του άρθρου 50 του Ν.4495/2017, καθώς και όσων εκδόθηκαν σύμφωνα με το Ν.4030/2011 μετά την 31.12.2017 ή τον Ν.4495/2017 έως τις 31.12.2021, έως τις 31.12.2026. Η εν λόγω παράταση κρίνεται επιβεβλημένη για την ολοκλήρωση ώριμων τεχνικών έργων, την τόνωση της οικοδομικής δραστηριότητας, τη διατήρηση της σταθερότητας στην αγορά, τη δημιουργία ασφάλειας δικαίου και τη βέλτιστη αξιοποίηση των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας. Η Πρόεδρος ΤΕΕ Πελοποννήσου Χαρίκλεια Δ. Τσιώλη Πολ. Μηχ/κός Ε.Μ.Π.- M.Sc. View full Άρθρου

Μεγάλη σύγχυση επικρατεί στους περισσότερους πολίτες για το τι είναι αιγιαλός, τι παλαιός αιγιαλός και τι παραλία, καθώς και πώς καθορίζονται. Αυτό συμβαίνει γιατί από το 2001 με διάφορους νόμους έχουν γίνει αλλαγές στο νομικό καθεστώς που τα διέπει. Διαχρονικά, η παραλία και ο αιγιαλός οριοθετούνται κατά περίπτωση από μια επιτροπή, η οποία αποτελείται από μέλη της Κτηματικής Υπηρεσίας και άλλων υπηρεσιών του Δημοσίου. Σύμφωνα με νόμο του 2019 (Ν. 4607/2019), αυτή η υπηρεσία είχε τη δυνατότητα να οριοθετήσει και παραλίες με πλάτος μικρότερο των 30 μέτρων, εξαιτίας ιδιαίτερων γεωμορφολογικών στοιχείων και χαρακτηριστικών του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος της περιοχής. Το 2024 συντελείται μία αλλαγή με τον νόμο 5092/2024 (αρθ. 3) και αφαιρείται η πρόβλεψη για το ελάχιστο πλάτος των 30 μέτρων της παραλίας ενώ διατηρείται το απώτατο όριο των 50 μέτρων. Τι ισχύει σήμερα για τον αιγιαλό και την παραλία; Η παραλία και ο αιγιαλός, δηλαδή το όριο της θάλασσας ορίζεται από τον ισχύοντα νόμο ως η ζώνη ξηράς που βρέχεται από τη θάλασσα κατά τις μεγαλύτερες και συνήθεις αναβάσεις των κυμάτων της και αποτελούν κοινόχρηστους χώρους που ανήκουν στη δημόσια κτήση. Σε ποιον ανήκει ο αιγιαλός και η παραλία; Ο αιγιαλός και η παραλία είναι πράγµατα κοινόχρηστα και ανήκουν κατά κυριότητα στο Δημόσιο, το οποίο έχει υποχρέωση να τα προστατεύει και να τα διαχειρίζεται. Κύριος προορισμός τους είναι η ελεύθερη και ακώλυτη πρόσβαση του κοινού προς αυτά, καθώς και η επικοινωνία της ξηράς µε τη θάλασσα. Επιτρέπεται η παραχώρηση χρήσης αυτών, π.χ. για ιδιωτική χρήση από επιχειρήσεις κάτω από προϋποθέσεις. Ποιες εγκαταστάσεις επιτρέπονται στη ζώνη αιγιαλού και παραλίας; Απαγορεύεται η κατασκευή κτισµάτων και εν γένει η τοποθέτηση κατασκευασµάτων στον αιγιαλό και την παραλία. Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται µόνο η εκτέλεση έργων για την επιδίωξη των σκοπών του κοινόχρηστου χαρακτήρα, καθώς και για τη διευκόλυνση πρόσβασης στους χώρους αυτούς ατόµων µε ειδικές ανάγκες (ΑµεΑ). Ποια η διαφορά μεταξύ αιγιαλού και παραλίας; Η παραλία όπως και ο αιγιαλός, όπως ήδη αναφέρθηκε, ανήκουν στην κατηγορία των κοινοχρήστων πραγμάτων, µε μόνη διαφορά ότι η παραλία δεν είναι δηµιούργηµα της φύσης όπως ο αιγιαλός, αλλά προϊόν πολιτειακής πράξης και δηµιουργείται µε διοικητική πράξη. Αυτό σημαίνει ότι η παραλία για να αποκτήσει τον κοινόχρηστο χαρακτήρα της και να περιέλθει στην κυριότητα του Ελληνικού ∆ηµοσίου είναι απαραίτητη η κίνηση και ολοκλήρωση της απαλλοτριωτικής διαδικασίας. Ποια είναι η ελάχιστη απόσταση δόμησης από τον αιγιαλό; Η ελάχιστη απόσταση δόμησης από τη γραμμή του αιγιαλού, ανάλογα με την θέση του ακινήτου, δηλαδή αν βρίσκεται εντός ή εκτός σχεδίου πόλης ή ορίων οικισμού, καθορίζεται από ένα πλέγμα πολεοδομικών διατάξεων και είναι: 50 μέτρα από τη γραμμή αιγιαλού για κτίρια τουριστικών καταλυμάτων και σύνθετα τουριστικά καταλύματα 30 μέτρα για τουριστικές επιπλωμένες κατοικίες εντός σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων και μικτών τουριστικών καταλυμάτων μικρής κλίμακας, μη αμιγώς τουριστικές εγκαταστάσεις εντός Περιοχής Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (ΠΟΤΑ) καθώς και τις κατοικίες εντός οργανωμένων υποδοχέων τουριστικών δραστηριοτήτων, ύψους μέχρι και 7,5 μέτρα (νόμοι 4179/2013 και 5092/2024) 30 μέτρα για κατοικίες εκτός σχεδίου και ορίων οικισμών 15 μέτρα για κατοικίες εντός οικισμών υφιστάμενων προ του 1923 15 μέτρα για κατοικίες εντός οικισμών με λιγότερους από 2.000 κατοίκους Εξαίρεση προβλέπεται από τον νόμο 4179/2013 (παρ. 4 αρθ. 5), σύμφωνα με τον οποίο «σε οργανωμένους υποδοχείς τουριστικών δραστηριοτήτων, σε σύνθετα τουριστικά καταλύματα, καθώς και σε τουριστικά καταλύματα πέντε αστέρων, που διαθέτουν συνολικό πρόσωπο σε παραλία άνω των 100 μέτρων, επιτρέπεται, επί τμημάτων με συνολικό μήκος μέχρι το 20% του συνολικού επί παραλίας προσώπου, η εγκατάσταση χώρων εστίασης και αναψυχής, αποδυτηρίων, συγκροτημάτων υγιεινής, εγκαταστάσεων αθλοπαιδιών και παιδικών χαρών, μέγιστου ύψους 3,5 μέτρων μέχρι τη γραμμή παραλίας ή σε απόσταση 10 μέτρων τουλάχιστον από τη γραμμή αιγιαλού, εφόσον δεν έχει καθοριστεί παραλία». Σε περίπτωση σχεδίου πόλης η γραμμή παραλίας είναι συνήθως και η ρυμοτομική γραμμή. Σε περίπτωση που υπάρχει στην περιοχή Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) υφίστανται συνήθως μεγαλύτερες αποστάσεις. Ιδιοκτησιακά σε ποιόν ανήκει η έκταση μεταξύ γραμμής αιγιαλού και γραμμής παραλίας; Μετά τη χάραξη του ο αιγιαλός είναι κοινόχρηστος χώρος. Η ζώνη μεταξύ αιγιαλού και παραλίας, μπορεί να είναι ιδιωτική περιουσία που όμως βάση της νομοθεσίας απαλλοτριώνεται για λόγους δημόσιας ωφέλειας. Μεταβιβάζεται με το ακίνητο και η ζώνη παραλίας; Ναι μεταβιβάζεται με τις εξής προϋποθέσεις: 1) Να μην έχει συντελεστεί απαλλοτρίωση 2) Να μην έχει παραχωρηθεί σε Κοινή Χρήση με την έκδοση οικοδομικής άδειας στο ακίνητο 3) Να περιγράφεται στο τοπογραφικό που θα συνοδεύει το συμβόλαιο ως τμήμα ρυμοτομούμενο για το οποίο δεν έχει συνταχθεί πράξη αναλογισμού από τον αρμόδιο δήμο. 4) Το εμβαδό της ζώνης παραλίας αφαιρείται από την τελική ιδιοκτησία και δεν προσμετράται για την αρτιότητα και την οικοδομησιμότητα αυτής. Επιτρέπεται η τακτοποίηση αυθαιρέτων εντός ζώνης παραλίας; Ναι, μπορεί να γίνει τακτοποίηση αυθαιρέτου εντός της ζώνης παραλίας, αρκεί να κατασκευάστηκε το κτίσμα πριν τη δημοσίευση της χάραξης του αιγιαλού στην εφημερίδα της κυβερνήσεως. Τι ισχύει με τις περιφράξεις που κλείνουν την πρόσβαση στον αιγιαλό; Σύμφωνα με το άρθρο 23 του νόμου 1337/83, γνωστού ως νόμο Τρίτση, δεν επιτρέπονται οι περιφράξεις σε περιοχές εκτός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων ή οικισμών προ του 1923 και σε ζώνη πλάτους 500 μ. από την ακτή ή την όχθη δημόσιων λιμνών (εκτός αν έχει οριστεί μεγαλύτερο πλάτος Ζ.Ο.Ε.). Πότε επιτρέπεται περίφραξη κατ’ εξαίρεση; Κατ’ εξαίρεση από τις διατάξεις της παραγράφου του άρθρου 23 του νόμου 1337/1983 επιτρέπονται οι περιφράξεις σε ζώνη πλάτους 500 μ. από την ακτή ή την όχθη δημόσιας λίμνης για την προστασία των εξής καλλιεργειών ή ειδικών χρήσεων: Ειδικών καλλιεργειών, που η περίφραξή τους είναι αναγκαία για την προστασία τους και την προστασία του κοινού από φυτοφάρμακα. Κτιριακών και λοιπών εγκαταστάσεων γεωργικών, κτηνοτροφικών, αλιευτικών και λοιπών αγροτικών δραστηριοτήτων. Τουριστικών – Ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων. Βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Χώρων και εγκαταστάσεων εξυπηρέτησης οικισμών Στρατιωτικές εγκαταστάσεις, βιολογικούς, αρχαιολογικούς χώρους, σχολεία, παιδικές κατασκηνώσεις, κλινικές, αθλητικές εγκαταστάσεις, οργανωμένες πλαζ, παιδότοπων, θέατρα κλπ. Οι περιφράξεις πρέπει να τοποθετούνται σε απόσταση 50 μ. από τη γραμμή αιγιαλού. Για τις ειδικές καλλιέργειες, επιτρέπεται η περίφραξή τους και σε απόσταση μικρότερη των 50 μ. όταν δεν παρεμποδίζεται η προσπέλαση του κοινού. Η περίφραξη των τουριστικών εγκαταστάσεων τοποθετείται σε απόσταση όχι μεγαλύτερη από 5 μ. γύρω από το περίγραμμα του κτιρίου ή γύρω από τα ακραία κτίσματα του συγκροτήματος των οικίσκων, όταν πρόκειται για διεσπαρμένα κτίρια. Για τα camping και τις κατασκηνώσεις οι περιφράξεις καθορίζονται κατά περίπτωση από τις πολεοδομικές υπηρεσίες, ύστερα από πρόταση του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού. Τι είναι Παλαιός Αιγιαλός; Παλαιός αιγιαλός είναι η ζώνη ξηράς που προκύπτει από τη μετατόπιση της ακτογραμμής προς τη θάλασσα εξαιτίας προσχώσεων ή τεχνικών έργων, που μπορεί να συμπεριλαμβάνει ακόμα και μεγάλες παραλιακές εκτάσεις. Με τον νόμο 5092/2024, ο παλαιός αιγιαλός επανήλθε στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου. Όροι και περιορισμοί Στο σύνολο των περιοχών που ορίζονται από τις συντεταγμένες του Παραρτήματος Ι απαγορεύεται η παραχώρηση του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας, καθώς και οποιαδήποτε άλλη δράση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη μορφολογία τους και την ακεραιότητά τους ως προς τις οικολογικές τους λειτουργίες, και ιδίως: Τι είναι οι απάτητες παραλίες; Οι απάτητες παραλίες είναι παραλίες που προστατεύονται από διάφορες μορφές ανθρώπινης παρέμβασης, όπως η δόμηση, η ρύπανση και η εκμετάλλευση και αναφέρεται σε παραλίες που έχουν χαρακτηριστεί ως περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους ή βιοποικιλότητας και υπόκεινται σε ειδική προστασία από το κράτος. Σε αυτές απαγορεύονται: Η παρουσία μηχανοκίνητων οχημάτων, η διοργάνωση εκδηλώσεων με συμμετοχή περισσότερων από δέκα (10) άτομα, η μουσική ή η παραγωγή άλλων ήχων με χρήση συσκευής ηλεκτρικής αναπαραγωγής ή ενίσχυσης, για την άσκηση δραστηριοτήτων, η τοποθέτηση κινητών στοιχείων, όπως τραπεζοκαθισμάτων, ομπρελών, ξαπλωστρών κ.ά. η άσκηση δραστηριοτήτων που εξυπηρετούν τους λουόμενους ή την αναψυχή του κοινού, για εκμίσθωση θαλάσσιων μέσων αναψυχής, λειτουργία αυτοκινούμενου ή ρυμουλκούμενου τροχήλατου αναψυκτήριου. Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού πηγή taxydromos.gr View full Άρθρου