Ξερολιθιά – Σμιλεύοντας τοπία στις αιμασιές του Αιγαίου

IDnews · February 25

Έχοντας χρησιμοποιηθεί για αιώνες και χιλιετίες ως το αποτελεσματικότερο εργαλείο διαχείρισης της γης του νησιωτικού Αιγαίου, οι αναβαθμίδες όχι μόνον έκαναν δυνατή και διαχρονικά βιώσιμη την παραγωγική διαδικασία, πρωταρχικό στόχο, άλλωστε, για τον οποίον είχαν δημιουργηθεί, αλλά και παράλληλα λειτούργησαν προσδίδοντας στα φυσικά οικοσυστήματα ικανότητα προσαρμογής στις όποιες κλιματικές και άλλες περιβαλλοντικές αλλαγές. Ταυτόχρονα, αποτέλεσαν τη βάση για τη διατήρηση ενός συνεκτικού κοινωνικού ιστού και, συναφώς, για την ανάπτυξη του ανυπέρβλητου πολιτισμού του Αιγαίου.

Κατά τη διάρκεια υλοποίησης του έργου LIFETERRACESCAPE - Μετατροπή των εγκαταλειμμένων τοπίων αναβαθμίδων σε Πράσινες Υποδομές μέσω Συμμετοχικής Επιστασίας Γης για καλύτερη προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που, χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είχε θέσει ως σκοπό τη λειτουργική αποκατάσταση μεγάλης έκτασης αναβαθμίδων της Νήσου Άνδρου, μέσω επανακαλλιέργειάς τους με την επικουρία του πρώτου Οργανισμού Συμμετοχικής Επιστασία Γης στη χώρα μας, δημιουργήθηκε η «Ξερολιθιά», ένα 30λεπτο ντοκιμαντέρ που φιλοδοξεί να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες σχετικά με τις ποικίλες αξίες του αναβαθμιδωμένου τοπίου μια υποδομή που σήμερα καταρρέει.

Το ντοκιμαντέρ σκιαγραφεί τη διαχρονική σχέση των νησιωτών με το τοπίο του Αιγαίου, εστιάζοντας στη γένεση και καλλιέργεια των αναβαθμίδων, απόλυτα συνυφασμένων με τη νησιώτικη ζωή. Παρουσιάζεται το παρελθόν, παρόν και μέλλον της καλλιέργειας σε αναβαθμίδες, η πολιτιστική και οικολογική τους αξία, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην περιβαλλοντική σημασία τους, μέσα από τη διαχρονική λειτουργία τους ως Πράσινες Υποδομές που αποτελούν εργαλείο ανυπέρβλητο για την ανάσχεση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής που απειλούν σήμερα το Αιγαίο.

Στο ντοκιμαντέρ αποτυπώνονται βιώματα της καθημερινής αγροτικής ζωής των κατοίκων της Άνδρου, προβάλλονται οι παραδοσιακές γεωργικές πρακτικές που εφαρμόσθηκαν διαχρονικά και αναδεικνύεται η τέχνη της ξερολιθιάς, η οποία το 2018 εντάχθηκε από την UNESCO στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας.

Η πρώτη προβολή του ντοκιμαντέρ έγινε στις 10 Σεπτεμβρίου 2022 στην Άνδρο, κατά τα εγκαίνια της έκθεση Αναβαθμίδες του Aιγαίου: Εικόνες από το Παρελθόν έως το Μέλλον που πραγματοποιείται στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη της Χώρας (10.09.2022 - 31.01.2023). Τον Οκτώβριο, το ντοκιμαντέρ έλαβε το Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ (Odysseus Awards) στο 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Επιδαύρου 2022, όπου διακρίθηκε μεταξύ πολλών ταινιών μεγάλου και μικρού μήκους. Η σκηνοθεσία είναι του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου, επιστημονικώς υπεύθυνη η Θεοδώρα Πετανίδου, και η παραγωγή του Πανεπιστημίου Αιγαίου.