το ΥΠΠΟ με μια εγκύκλιο καταργεί την πολεοδομική νομοθεσία για τις Οικοδομικές Άδειες.

Το υπουργείο Πολιτισμού, με μια απλή ενημερωτική εγκύκλιο προς όλες  τις Αρχαιολογικές Υπηρεσίες που εξέδωσε ο γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟ, ερήμην του αρμόδιου υπουργείου Περιβάλλοντος ανατρέπει την ισχύουσα εδώ και τρία χρόνια πολεοδομική νομοθεσία για τον τρόπο έκδοσης οικοδομικών αδειών, τινάζει στον αέρα την επιτυχημένη έκδοση τους  μέσω του συστήματος «e- άδειες», που γίνεται με όλες τις αναγκαίες εγκρίσεις και ευθύνη του μηχανικού. Και την ίδια ώρα που η κυβέρνηση προωθεί μεταρρύθμιση, με έργα και εφαρμογές ψηφιοποίηση εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, γυρίζει πίσω μηχανικούς, ιδιοκτήτες και επενδυτές στις ουρές των Πολεοδομιών.

♦ Με ερμηνευτικές ακροβασίες, στο όνομα του «συστήματος προληπτικής προστασίας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς», το οποίο ωστόσο η πολεοδομική νομοθεσία, που τέθηκε σε εφαρμογή  με διατάξεις του νόμου 4951/22  προτάσσει και διασφαλίζει πλήρως, ορίζοντας διαδικασίες και αναγκαία δικαιολογητικά τόσο πολεοδομικής νομιμότητας, όσο και των εγκρίσεων που απαιτούνται από την Αρχαιολογική Υπηρεσία  και των κατά περίπτωση άλλων υπηρεσιών και φορέων για κάθε οικοδομική εργασία, ο γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟ καταργεί τον πολεοδομικό νόμο και δίνει εντολή στις Αρχαιολογικές Υπηρεσίες η νομοθετημένη ως προαιρετική διαδικασία προέγκρισης της οικοδομικής αδείας από την Υπηρεσία Δόμησης να επιβάλλεται ως υποχρεωτική.

♦ Μπλοκάρει ξαφνικά η πορεία της οικοδομικής δραστηριότητας για χιλιάδες οικοδομικές άδειες σε μικρά και μεγάλα έργα και επενδύσεις, ενώ επηρεάζονται ιδιοκτησίες εκατομμυρίων ακινήτων, καθώς η ανατροπή που προκαλεί η εγκύκλιος του γενικού γραμματέα του ΥΠΠΟ αφορά κάθε είδους εργασίες ανέγερσης και προσθήκης κατασκευών σε ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχές αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, οι οριοθετήσεις των οποίων καλύπτουν μεγάλες εκτάσεις στο σύνολο της χώρας.

♦ Η προέγκριση από την Πολεοδομία, που παρά το νόμο επιβάλλεται από το ΥΠΠΟ ως υποχρεωτική, προκειμένου οι Αρχαιολογικές Υπηρεσίες να εξετάσουν τις προωθούμενες εργασίες  από πλευράς αρχαιολογικής νομοθεσίας σημαίνει  επιπλέον εμπλοκές και καθυστερήσεις άνω του έτους στην τελική έγκριση των εργασιών. Και οι μεγάλες καθυστερήσεις που ήδη  σημειώνονται στις Αρχαιολογικές Υπηρεσίες να διεκπεραιώσουν τους ελέγχους και  τις εγκρίσεις των υποθέσεων εντέχνως εκτοπίζονται και  μεταφέρονται στις υποστελεχωμένες και με πολλά προβλήματα στην λειτουργία τους Πολεοδομίες.

♦ Σε κάθε δε περίπτωση ακυρώνονται τα πλεονεκτήματα του συστήματος απλοποίησης έκδοσης οικοδομικών αδειών, που εφάρμοσαν ΥΠΕΝ και κυβέρνηση, πανηγυρίζοντας για «ουσιαστική απλοποίηση των διαδικασιών, αποφόρτιση και αποτελεσματικότερη λειτουργία των Υπηρεσιών Δόμησης, αντιμετώπιση της διαφθοράς, ταχύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών και προσέλκυση επενδυτών». Πλεονεκτήματα,  με σημείο αναφοράς το σύστημα «e- άδειες», που έχουν επισημάνει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, τα οποία αποτελούν βάση αναφοράς των κυβερνητικών πρωτοβουλιών, για τα νέα ψηφιακά έργα, όπως  του Ενιαίου Ψηφιακού Χάρτη, της ψηφιοποίησης των αρχείων των οικοδομικών άδειών κ.α. στην προωθούμενη μεταρρύθμιση των Πολεοδομιών.

Nομοθετική πρωτοτυπία κατάργησης της νομοθεσίας με μια απλή εγκύκλιο

Συγκεκριμένα το Γραφείο Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Πολιτισμού εξέδωσε το με αριθ. πρωτ. 482753/21-10-2025 έγγραφο οδηγιών, το οποίο υπογράφει ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού Γεώργιος Διδασκάλου, προς τις εποπτευόμενες από αυτό Αρχαιολογικές Υπηρεσίες με θέμα: «Σχετικά με την τήρηση ισχύουσας πολεοδομικής νομοθεσίας για αιτήματα προς εξέταση από τα όργανα και τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟ».

Η εγκύκλιος του ΓΓ του ΥΠΠΟ  επιβάλλει την υποχρεωτική έκδοση, προέγκρισης για κάθε οικοδομική άδεια από τις Πολεοδομικές Υπηρεσίες παρά την ρητή και κατηγορηματική διατύπωση του νόμου (άρθρα 155 και 156 Ν. 4951/22) για τον προαιρετικό χαρακτήρα της διαδικασίας αυτής.

Το  επιχείρημα είναι, ότι η προέγκριση οικοδομικής αδείας αποτελεί «τρόπο διασφάλισης της καταρχήν πολεοδομικής συμβατότητας των υπό εξέταση, από πλευράς αρχαιολογικής νομοθεσίας, εργασιών», αγνοώντας προφανώς ότι οι διατάξεις αυτές του νόμου τυγχάνουν επιτυχημένης εφαρμογής για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τριών  ετών,  χωρίς να έχουν επισημανθεί από καμία πλευρά μέχρι σήμερα φαινόμενα διασάλευσης της «πολεοδομικής συμβατότητας».

Χωρίς να είναι ορατό, ποιος ακριβώς  λόγος και αιτία οδήγησε τον γενικό γραμματέα του ΥΠΠΟ στην μονομερή νομοθετική πρωτοτυπία κατάργησης της νομοθεσίας με μια απλή εγκύκλιο, οι Αρχαιολογικές Υπηρεσίες, που πράγματι είναι επιβαρυμένες να διεκπεραιώσουν τους ελέγχους και τις  εγκρίσεις στις υποθέσεις των πολιτών με την απλοποιημένη διαδικασία και καθυστερούν, σπεύδουν τώρα με ζήλο να εφαρμόσουν την εγκύκλιο του πολιτικού προϊσταμένου τους στο ΥΠΠΟ, στέλνοντας  πλέον τους ενδιαφερόμενους στις ουρές των Πολεοδομιών.

«H προέγκρισης για έκδοση οικοδομικής αδείας παρότι είναι προαιρετική κρίνεται απαραίτητη, άρα και υποχρεωτική»

Είναι δε τέτοιος ο ζήλος των κατά τόπους Αρχαιολογικών Υπηρεσιών,  που φτάνουν να προεκτείνουν τις ερμηνείες της εγκύκλιου του ΥΠΠΟ, σε νέες ερμηνευτικές ακροβασίες.

Όπως χαρακτηριστικά  προκύπτει από έγγραφό  της Εφορείας Αρχαιοτήτων Φθιώτιδας και Ευρυτανίας, που ενημερώνει τις υπηρεσίες αρμοδιότητας της για  «την απαίτηση έκδοσης προέγκρισης οικοδομικής αδείας». Και αναφέρει ότι:  «η προέγκρισης για έκδοση οικοδομικής αδείας,  ….. παρότι είναι προαιρετική κρίνεται απαραίτητη, άρα και υποχρεωτική».

Yπάλληλοι της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας απαιτούν και δηλώσεις αποκήρυξης των κινήτρων του ΝΟΚ

Είναι κοινή διαπίστωση, ότι η επιτάχυνση του χρόνου έκδοσης μιας οικοδομικής αδείας έχει απεξαρτηθεί πλέον σε μεγάλο βαθμό από τη λειτουργική ικανότητα και παραγωγικότητα της κάθε Υπηρεσίας Δόμησης, λόγω της αποφόρτισης τους και της μεταφοράς μέρους των αρμοδιοτήτων τους στους ιδιώτες μηχανικούς.

Ωστόσο εξαρτάται κατά μείζονα λόγο από την ταχύτητα εξασφάλισης των απαραίτητων εγκρίσεων από άλλους φορείς και Υπηρεσίες, οι οποίες σε πολλές των περιπτώσεων είτε λόγω υποστελέχωσης είτε λόγω χρόνιων αγκυλώσεων κινούνται με βραδύτητα, που υποθηκεύει κάθε μεταρρυθμιστική προσπάθεια και νομοθετική πρωτοβουλία προς την κατεύθυνση της ταχύτερης έκδοσης των οικοδομικών αδειών και εξυπηρέτησης των πολιτών.

Είναι αξιοσημείωτο, όπως σημειώνουν τεχνικοί παράγοντες, ότι η προσπάθεια απλοποίησης των διαδικασιών και ενίσχυσης των ψηφιακών υπηρεσιών, όταν συναντάται με τις δημόσιες υπηρεσίες αντιμετωπίζει συνεχώς νέες εκπλήξεις.

Έτσι παρατηρείται το φαινόμενο υπάλληλοι της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας να απαιτούν από τους μελετητές μηχανικούς προσκόμιση υπεύθυνης δήλωσης με την οποία να βεβαιώνουν, ότι δεν κάνουν χρήση των πολεοδομικών κινήτρων του Ν.Ο.Κ. (αρ. 10, παρ. 8γ και 8δ του αρ. 15, παρ. 1 και 2 του αρ. 25, παρ. 6 του αρ. 11, παρ. 2 του αρ. 19), που έχουν ακυρωθεί με αποφάσεις του ΣτΕ, παρά την ύπαρξη σχετικών διατάξεων (Ν. 5197/25-ΦΕΚ 76/Α- άρθρα 66 έως και 71), δια των οποίων προβλέπεται η αναστολή ή κατάργηση των κινήτρων αυτών για νέες άδειες, καθώς και ο τρόπος και η δυνατότητα ή μη αναθεώρησης παλαιότερων οικοδομικών αδειών, που έχουν εκδοθεί με χρήση των κινήτρων.

Η απλοποίηση της νομοθεσίας που τώρα καταργεί το ΥΠΠΟ, έγινε με αυξημένες εγγυήσεις, έλεγχο και δικαιολογητικά

Η δυνατότητα μέσω του νέου θεσμικού πλαισίου (άρθρα 28 έως 51 του Ν. 4495/17 και άρθρα 155, 156 και 157 του Ν. 4951/22) δόθηκε για αυτόματη έκδοση της οικοδομικής αδείας μετά την ηλεκτρονική υποβολή του φακέλου από ιδιώτη μηχανικό, υπό την προϋπόθεση εξασφάλισης προηγουμένως από τις Πολεοδομικές Υπηρεσίες σχετικής έγγραφης βεβαίωσης για τους όρους δόμησης, που ισχύουν στη θέση του ακινήτου, των κατά περίπτωση απαιτούμενων εγκρίσεων από άλλους φορείς και Υπηρεσίες (Αρχαιολογική Υπηρεσία, ΔΕΔΔΗΕ, Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής κ.λ.π.) και ελέγχου του τοπογραφικού διαγράμματος.

-«Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο, ότι η οικοδομική έκρηξη των τελευταίων ετών και δεδομένης της ελλιπούς στελέχωσης και δυσλειτουργίας των Υπηρεσιών Δόμησης θα είχε οδηγήσει σε τελματώδη και αδιέξοδη κατάσταση την διαδικασία χορήγησης νέων οικοδομικών αδειών με οδυνηρές συνέπειες στη προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων, στην απασχόληση και στην εθνική οικονομία, εάν δεν παρέχονταν αυτή  δυνατότητα μέσω του νέου θεσμικού πλαισίου», τονίζουν τεχνικοί παράγοντες.

Σημειώνεται ότι το νέο θεσμικό πλαίσιο (άρθρα 28 έως 51 του Ν. 4495/17 και άρθρα 155, 156 και 157 του Ν. 4951/22), για τον τρόπο  έκδοσης οικοδομικών αδειών,που προωθήθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος με πρωτοβουλίες του αρμόδιου υφυπουργού Νίκου Ταγαρά καθορίστηκαν κατά τρόπο σαφή και κατηγορηματικό:

α) Η υποχρεωτική υποβολή με ηλεκτρονικό τρόπο των κατά περίπτωση απαιτούμενων μελετών, δικαιολογητικών, στοιχείων και εγκρίσεων, ο έλεγχος και η έκδοση των πράξεων εκτέλεσης οικοδομικών εργασιών.

β) Οι προδιαγραφές σύνταξης τοπογραφικού διαγράμματος και διαγράμματος κάλυψης και τα δικαιολογητικά που απαιτούνται να υποβάλλονται στο ηλεκτρονικό σύστημα για τη χορήγηση οικοδομικής άδειας, αναθεώρησης, ενημέρωσης και προεγκρίσεων.

γ) Η κατηγοριοποίηση των οικοδομικών αδειών σε τρεις  κατηγορίες ανάλογα με την περιοχή, τη θέση, τη χρήση, το μέγεθος και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του προς ανέγερση κτιρίου.

δ)Η δυνατότητα για πρώτη φορά έκδοσης οικοδομικής αδείας κάθε κατηγορίας αυτόματα (άρθρο 156 Ν. 4951/22 – ΦΕΚ 129/Α/4-7-2022), χωρίς την προέγκριση του άρθρου 36 του Ν. 4495/17, αμέσως μετά την ηλεκτρονική υποβολή από τον μηχανικό του φακέλου με όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και τις μελέτες και με την προϋπόθεση υποβολής έγγραφης βεβαίωσης της αρμόδιας Υπηρεσίας Δόμησης, στην οποία αναγράφονται οι όροι δόμησης, που ισχύουν στη θέση του ακινήτου, οι κατά περίπτωση απαραίτητες εγκρίσεις φορέων και υπηρεσιών, ενώ για τις κατηγορίες 1 και 2 επιπρόσθετα υποβάλλεται και ελέγχεται και το τοπογραφικό διάγραμμα.

ε) Η προαιρετική διαδικασία προέγκρισης της οικοδομικής αδείας από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης για όλες τις κατηγορίες οικοδομικών αδειών (άρθρο 155, Ν. 4951/22), η οποία εναπόκειται στη βούληση του μελετητή μηχανικού και τη σύμφωνη γνώμη του κυρίου του έργου να υποβάλλει την αίτηση χορήγησης προέγκρισης, δια της οποίας κατοχυρώνεται η δυνατότητα οικοδόμησης του οικοπέδου ή γηπέδου καθώς και οι όροι δόμησης αυτού, εφόσον η οικοδομική άδεια εκδοθεί μέσα στον χρόνο ισχύος της προέγκρισης.

στ) Ο υποχρεωτικός έλεγχος εφαρμογής της μελέτης από ιδιώτες μηχανικούς ελεγκτές δόμησης, ο δειγματοληπτικός έλεγχος των οικοδομικών αδειών από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης και οι κυρώσεις που επιβάλλονται ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης στον επιβλέποντα μηχανικό, σε περιπτώσεις που υπήρξαν πλημμέλειες όσον αφορά την εκπόνηση των μελετών, στην περίπτωση που οι μελέτες δεν εκπονήθηκαν σύμφωνα με τις οικείες πολεοδομικές διατάξεις όσο και στην περίπτωση που οι οικοδομικές εργασίες δεν εκτελέσθηκαν σύμφωνα με τις μελέτες που υποβλήθηκαν.

Υποβιβάζουν τον ρόλο του μηχανικού, που του αναγνώρισε και ανάθεσε η Πολιτεία

Η νέα εγκύκλιος του ΓΓ του ΥΠΠΟ έχει προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στον τεχνικό και στον κατασκευαστικό κόσμο. Τεχνικοί παράγοντες σημειώνουν χαρακτηριστικά ότι:

-«Σε κάθε περίπτωση η πρωτοβουλία αυτή του ΓΓ του ΥΠΠΟ, ενός «καθ’ ύλην αναρμοδίου» ανατρέπει μια ρηξικέλευθη μεταρρυθμιστική προσπάθεια,  προς την κατεύθυνση της αποφόρτισης και εξυγίανσης των Υπηρεσιών Δόμησης, της ταχύτερης εξυπηρέτησης των πολιτών και μείωσης της γραφειοκρατίας, της αύξησης της οικοδομικής δραστηριότητας και προσέλκυσης νέων επενδυτικών κεφαλαίων». Και παράλληλα  ότι:

-«Υποτιμά την επιστημονική επάρκεια και την ευθύνη των μελετητών μηχανικών και εν τέλει απαξιώνει και υποβιβάζει τον ρόλο του μηχανικού που του αναγνώρισε και ανάθεσε η Πολιτεία στην διαδικασία έκδοσης της οικοδομικής αδείας».

Ολόκληρη η εγκύκλιος του γενικού γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού

Ολόκληρη η εγκύκλιος του γενικού γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού, προς τις Αρχαιολογικές Υπηρεσίες της χώρας,  με θέμα: «Σχετικά με την τήρηση ισχύουσας πολεοδομικής νομοθεσίας για αιτήματα προς εξέταση από τα όργανα και τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟ» έχει ως εξής:

ΣΧΕΤ. 1) Το υπ’ αριθμ. πρωτ. 365582/07-08-2025 έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης Μουσείων και Τεχνικών Έργων με θέμα «Ενημερωτικό σχετικά με τήρηση ισχύουσας πολεοδομικής νομοθεσίας για αιτήματα προς εξέταση από τα όργανα και τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟ» και τα σε αυτό σχετικά αναφερόμενα υπ’ αριθμ. πρωτ. 53971/09-02- 2022, 79859/24-02-2022 και 256548/01-06-2022 και λοιπές σε αυτά αναφερόμενες αποφάσεις ΣτΕ

2) Το υπ’ αρ. πρ. 47459/10-03-2022 έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς με θέμα «Διευκρινίσεις για την προέγκριση οικοδομικών αδειών Κατηγορίας 1, μετά τη θέση σε ισχύ του ν.4759/2020»

3) Το υπ’ αριθμ. πρωτ. 436882/25-09-2025 έγγραφο της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων προς την Προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς με θέμα «Απόψεις της ΔΒΜΑ σχετικά με ερώτημα της ΕΦΑ Κυκλάδων για ζητήματα απτόμενα οικοδομικών αιτημάτων»

Σε συνέχεια των ανωτέρω σχετικών και προς διευκρίνιση των θεμάτων που έχουν προκύψει ως προς θέματα πολεοδομικών αδειοδοτήσεων, εφιστούμε την προσοχή σας στα κάτωθι:

1. Κατά τον νόμο 4495/2017 και ειδικότερα κατά το άρθρο 35 ως Προέγκριση οικοδομικής άδειας νοείται η διοικητική πράξη που χορηγείται για την πιστοποίηση του δικαιώματος έκδοσης οικοδομικής άδειας και την εφαρμογή, κατά τον χρόνο ισχύος της, των πολεοδομικών διατάξεων και πολεοδομικών μεγεθών της (δόμηση, κάλυψη, ύψος), που ισχύουν κατά τον χρόνο έκδοσης της προέγκρισης, εφόσον η οικοδομική άδεια εκδοθεί εντός του χρόνου ισχύος της προέγκρισης και με την επιφύλαξη της εξασφάλισης και υποβολής των απαιτούμενων εγκρίσεων που προβλέπονται στην περίπτωση β’ της παραγράφου 1 του άρθρου 40 του ν. 4495/2017, κατά τη διαδικασία έκδοσης της οικοδομικής αδείας, δηλ. «εγκρίσεις άλλων υπηρεσιών και διοικητικών οργάνων, όπου απαιτούνται». (βλ. ΣτΕ ΟΛΟΜ 2102/2019 σκ. 11).

Κατά τούτο, σύμφωνα με την αρχή νομιμότητας και την ασφάλεια δικαίου που πρέπει να διέπει τη δράση της Διοίκησης, η Προέγκριση οικοδομικής άδειας, εφόσον αυτή συντελείται, παράγει ιδιότυπο τεκμήριο νομιμότητας, ως προς το περιεχόμενό της, μέχρι την οριστική έγκριση της σχετικής οικοδομικής άδειας και για τον λόγο αυτό αναρτάται και λαμβάνει δημοσιότητα (βλ. παρ. 8 αρ. 35 ν 4495/2017, όπως ισχύει).

2. Όπως επιβάλλει το σύστημα προληπτικής προστασίας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, και ειδικότερα τα άρθρα 10, 12, 14 και 73 του ν. 4858/2021, η απαιτούμενη κατά περίπτωση έγκριση ή άδεια του ΥΠΠΟ προηγείται και αποτελεί προαπαιτούμενο κάθε άλλης άδειας προβλεπόμενης από την κείμενη νομοθεσία. Κατά τούτο ο Υπουργός Πολιτισμού, σε περίπτωση που η εκτέλεση του έργου και συγκεκριμένα η ανέγερση οικοδομής έχει δυσμενείς συνέπειες στο προστατευόμενο μνημείο, δύναται είτε να απαγορεύσει το έργο ή τη δραστηριότητα, είτε, εφ’ όσον οι δυσμενείς επιπτώσεις μπορούν να εξουδετερωθούν με την επιβολή συγκεκριμένων όρων, να επιβάλει, πάντοτε με γνώμονα την αποτελεσματικότερη προστασία του μνημείου, τους κατάλληλους όρους και περιορισμούς στη δόμηση, οι οποίοι κατά την αιτιολογημένη κρίση του θα εξουδετερώσουν τις επιβλαβείς για το μνημείο συνέπειες (βλ. ΣΕ 919, 618/2018, 4160-61/2015, 168/2012, 2331/2009, 2834/2007 κ.ά.), περιλαμβανομένου και του περιορισμού του ανώτατου ύψους και του αριθμού των ορόφων που προβλέπονται είτε από τις γενικές διατάξεις (ΣτΕ 2331/2009) είτε από τυχόν ειδικές διατάξεις που έχουν θεσπισθεί για την προστασία αρχαιολογικού χώρου (ΣτΕ 2630/2010 σκ. 9, πρβλ. 872/2004, 2526/2003 Ολομ.). Σημειώνεται ότι κατά το σκεπτικό δε των υπ’ αριθμ. 2102 και 2103/2019 Ολομ. ΣτΕ αποφάσεων το επιτρεπτό των οικοδομικών εργασιών και όρων δόμησης ελέγχονται αποκλειστικά υπό το πρίσμα εξουδετέρωσης των τυχόν επιβλαβών αρχαιολογικών συνεπειών.

Από το συνδυασμό των ανωτέρω συνάγεται ότι τα αρμόδια όργανα του ΥΠΠΟ, κατά την άσκηση του προληπτικού τους ελέγχου, δεσμεύονται καταρχήν, μέχρι την έκδοση της αντίστοιχης οικοδομικής άδειας, από το περιεχόμενο της τυχόν νόμιμα υφισταμένης σχετικής προέγκρισης, άλλως από αντίστοιχη έγγραφη βεβαίωση, όπως τούτο προκύπτει από την παράγραφο 1 του άρθρου 35 ν. 4495/2017, όπως τροποποιήθηκε – συμπληρώθηκε με το άρθρο 155 ν. 4951/2022 (ΦΕΚ Α’ 129/4.7.2022), ώστε, στην περίπτωση αυτή, η επίκληση αμιγώς πολεοδομικών λόγων, ιδίως σε σχέση με την οικοδομησιμότητα γηπέδου εκτός σχεδίου, δεν περιλαμβάνεται στην αρμοδιότητα του ΥΠΠΟ, εκτός αν η σχετική μελέτη δεν συνοδεύεται από προέγκριση ή άλλο ανάλογης αποδεικτικής αξίας έγγραφο και υποβάλλεται αυτοτελώς και για πρώτη φορά στις οικείες υπηρεσίες.

Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να ζητείται από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία προέγκριση οικοδομικής άδειας ή έγγραφη βεβαίωση ιδίως σε σχέση με την οικοδομησιμότητα γηπέδου εκτός σχεδίου, για την διασφάλιση της καταρχήν πολεοδομικής συμβατότητας των υπό εξέταση οικοδομικών εργασιών.

Τούτο συνάγεται ερμηνευτικά και από τη ρητή αναφορά της περίπτωση β’ της παραγράφου 1 του άρθρου 40 του ν. 4495/2017, ώστε αν πράγματι απαιτείτο, σε κάθε περίπτωση και παρά την ύπαρξη προέγκρισης, ο εν λόγω πολεοδομικός έλεγχος, η περιγραφόμενη έγκριση θα προβλεπόταν ρητά και στο προγενέστερο στάδιο. Αντίθετη ερμηνευτική προσέγγιση έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την οργανωτική δομή του Κράτους και την κατά το Σύνταγμα κατανομή αρμοδιοτήτων, ιδίως όταν έχουν ήδη αποφανθεί τα κατά νόμο καθ’ ύλην αρμόδια όργανα, με ατομικές εκτελεστές διοικητικές πράξεις, ώστε τούτο θα συνιστούσε υπέρβαση ορίων διακριτικής ευχέρειας και αρμοδιοτήτων.

Σημειώνεται ότι τόσο από το υπ’ αριθμ. πρωτ. 47459/10-3-2022 έγγραφο της ΓΔΑΠΚ, όσο και από το υπ’ αριθμ. πρωτ. 436882/25-9-2025 έγγραφο της ΔΒΜΑ, η προέγκριση οικοδομικής άδειας, παρά τον προαιρετικό της χαρακτήρα, κρίνεται απαραίτητη ως  «τρόπος διασφάλισης της καταρχήν πολεοδομικής συμβατότητας των υπό εξέταση, από πλευράς αρχαιολογικής νομοθεσίας, εργασιών».

Τέλος, σε σχέση με την ΣτΕ 1321/2023, γίνεται μνεία ότι στην προκείμενη περίπτωση, αφενός δεν είχε προηγηθεί νόμιμη προέγκριση και σχετική άδεια της αρχαιολογικής υπηρεσίας και αφετέρου είχαν διατυπωθεί αντιρρήσεις από τα αρμόδια πολεοδομικά όργανα.

Παρακαλείστε να μεριμνήσετε για την ενημέρωση του συνόλου των υπαλλήλων στις υπηρεσίες αρμοδιότητάς σας, συμπεριλαμβανομένων και των (1), (2) και (3) σχετικών εγγράφων του παρόντος.

Ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού

Γεώργιος Διδασκάλου»

Του Αργύρη Δεμερτζή/

πηγή ecopress.gr