Βιώσιμη Κινητικότητα: Οδηγός Ανασχεδιασμού Αστικών Οδών. Αρμοδιότητας Δήμων

Περιεχόμενο – Στόχοι

 Η ποιότητα ζωής στο αστικό περιβάλλον επηρεάζεται από την οργάνωση του χώρου και τον τρόπο με τον οποίο αποδίδεται στους χρήστες του. Οι καθημερινές μετακινήσεις προσώπων και εμπορευμάτων αποτελούν κομβικής σημασίας ζητήματα για την εύρυθμη λειτουργία της πόλης, την εξοικονόμηση πόρων και ενέργειας. Η βιώσιμη κινητικότητα αναδεικνύεται σε έννοια, υψηλού ενδιαφέροντος στη διαδικασία του σχεδιασμού και της οργάνωσης του αστικού χώρου. Η ύπαρξη συνθηκών βιώσιμης κινητικότ ητας συνδέεται ευθέως με τη διαμόρφωση ενός αστικού περιβάλλοντος φιλικού προς τους χρήστες του, με δυνατότητες προσέλκυσης λειτουργιών και οικονομικών δραστηριοτήτων , που με τη σειρά τους συνεισφέρουν στην περαιτέρω εξέλιξή του.

Επισημαίνεται ότι πολλές πόλεις του εξωτερικού που σήμερα αποτελούν πρότυπα βιώσιμης κινητικότητας, ξεκίνησαν πριν μερικές δεκαετίες από καταστάσεις που θυμίζουν αντίστοιχες πολλών ελληνικών πόλεων, τις οποίες σταδιακά μ πόρεσαν να ανατρέψουν. Ταυτόχρονα αξίζει να σημειωθεί ότι αρκετές ελληνικές πόλεις μπορούν να προβάλουν διεθνώς τα επιτεύγματά τους και να αποτελέσουν παραδείγματα προς μίμηση για τις υπόλοιπες. Ένας βασικός στόχος του οδηγού είναι να αναδειχθούν αυτά τα παραδείγματα και να διαδοθούν οι τρόποι και οι τεχνικές που μπόρεσαν να τα κάνουν πραγματικότητα.

Στον παρόντα οδηγό η έννοια της Βιώσιμης Κινητικότητας προσεγγί ζεται μέσω της παρουσίασης των δυνατοτήτων υλοποίησης έργων ανασχεδιασμού αστικών οδών τοπικής σημασίας, αρμοδιότητας Δήμων. Αυτές οι οδοί συνιστούν την πλειονότητα των αστικών οδών. Ειδικότερα εξετάζονται οι δυνατότητες που δίδονται στους Δήμους για τον σχεδιασμό, την ωρίμανση, την υλοποίηση και τη χρηματοδότηση τέτοιων έργων.

Ο άξονας γύρω από τον οποίο αναπτύσσεται ο οδηγός αφορά κυρίως τον συγκοινωνιακό – πολεοδομικό σχεδιασμό και όλες τις κρίσιμες λεπτομέρειες που σχετίζονται με αυτόν, χωρίς φυσικά να εξαντλείται το θέμα. Σκοπίμως, ο οδηγός δεν εμβαθύνει σε θέματα σύγχρονου αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, οικολογικής διαχείρισης ομβρίων υδάτων, ανασχεδιασμού δικτύων Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας (ΟΚΩ), εκσυγχρονισμού του οδοφωτισμού, διαχείρισης και εμπλουτισμού των φυτεύσεων, βιοκλιματικού σχεδιασμού, ακουστικής, συμμετοχικού σχεδιασμού κ.λπ., καθώς όλα τα ανωτέρω κρίνονται ιδιαίτερα σημαντικά για να περιληφθούν - απλώς ως συμπληρωματικά στοιχεία - σε έναν οδηγό ωρίμανσης έργων. Τα παραπάνω θέματα κρίνεται σκόπιμο να εξετασθούν από επιμέρους ολοκληρωμένους οδηγούς με την παραγωγή αντίστοιχου ενημερωτικού υλικού.

Ο ανασχεδιασμός των οδών ενός Δήμου, με κριτήρια την ενθάρρυνση του περπατήματος, της κίνησης με ποδήλατο, της δημόσιας συγκοινωνίας και της οδικής  ασφάλειας,  αποτελεί  σημαντικό  βήμα  για  τη  δημιουργία  συνθηκών

« βιώσιμης κινητικότητας» στην περιοχή αρμοδιότητάς του. Αξίζει να σημειωθεί ωστόσο, ότι η επίτευξη της βιώσιμης κινητικότητας, συχνά υπερβαίνει τις αρμοδιότητες των Δήμων και τις περιορισμένες συνήθως οικονομικές και επιχειρησιακές τους δυνατότητες και συχνά προϋποθέτει υλοποίηση σημαντικών παρεμβάσεων σε μητροπολιτική ή εθνική κλίμακα, που θα ανακουφίσουν τις πόλεις από την υπέρμετρη χρήση του ΙΧ αυτοκινήτου και τις αρνητικές επιπτώσεις από αυτήν.

Ο οδηγός αυτός φιλοδοξεί να διευκολύνει τους Δήμους να ενθαρρύνουν τη χρήση των εναλλακτικών, φιλικών προς το περιβάλλον, μέσων μεταφοράς και τρόπων μετακίνησης, χωρίς να ανατρέψουν αναγκαστικά την υφιστάμενη κυκλοφοριακή οργάνωση και χωρίς να εκτοπίσουν πλήρως το αυτοκίνητο από αυτές .

Η ύπαρξη συμπληρωματικών δράσεων προς τον ανασχεδιασμό των οδών για την ενθάρρυνση της βιώσιμης κινητικότητας είναι απαραίτητη στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού, όπως π.χ. ενός Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας ( ΣΒΑΚ).

Το περιεχόμενο του παρόντος Οδηγού αρθρώνεται γύρω από τις ακόλουθες θεματικές ενότητες:

-        Βασικές  αρχές  ανασχεδιασμού  μιας  αστικής  οδού  τοπικής  σημασίας ( αρμοδιότητας Δήμου). Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται οι προτεραιότητες, οι στόχοι και οι καλές πρακτικές από την Ελλάδα και το εξωτερικό , οι οποίες χαρακτηρίζονται γενικά επιτυχημένες και υιοθετούνται σε πολλές πόλεις του κόσμου.

-        Θεσμικό πλαίσιο που αφορά τον ανασχεδιασμό οδών και παρουσίαση δυνατοτήτων που παρέχονται από την ισχύουσα νομοθεσία για να εφαρμοστούν μεθοδολογίες που βρίσκουν διεθνή αναγνώριση (π.χ. Vision Zero).

-        Διαδικασίες αδειοδότησης για τον ανασχεδιασμό και την ανακατασκευή μιας οδού με αναφορά στις διαδικασίες που προηγούνται του σταδίου κατασκευής και εκείνες που αφορούν μόνο σε κάποιες ειδικές περιπτώσεις.

-        Υπηρεσίες και Φορείς που εμπλέκονται στις διαδικασίες αδειοδότησης και χρήσης μιας οδού ( ανάλογα με τον τύπο της).

-        Ενδεικτικό κόστος ανά τετραγωνικό μέτρο παρέμβασης, προκειμένου να είναι δυνατή η προσέγγιση του προϋπολογισμού του έργου από το στάδιο συγκρότησης της γενικής ιδέας ( master plan).

-        Διερεύνηση πιθανών πηγών και μοντέλων χρηματοδότησης με αναφορά στις ενέργειες προετοιμασίας του Δήμου για την αναζήτηση και διεκδίκηση χρηματοδότησης έργων που βρίσκονται σε φάση ωριμότητας ή σε διαδικασίες ωρίμανσης και στην ύπαρξη καινοτόμων μοντέλων χρηματοδότησης.

πηγή Αρχείο Οδηγού