Σαν Σήμερα

Σαν σήμερα το 1968, ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα τοπόσημα του Πειραιά παύει να υπάρχει. Το εμβληματικό ρολόι του Πειραιά κατεδαφίζεται μέσα σε λίγες ώρες, με εντολή του χουντικού δημάρχου Αριστείδη Σκυλίτση.

Ο πύργος του ρολογιού, χτισμένος στις αρχές του 20ού αιώνα, δεν ήταν απλώς ένα κτίσμα. Υπήρξε σημείο συνάντησης, προσανατολισμού και αναφοράς για γενιές Πειραιωτών.

Για τους ναυτικούς σήμαινε άφιξη και αναχώρηση, για τους κατοίκους καθημερινότητα, για τους επισκέπτες η πρώτη εικόνα μιας πόλης που ζούσε και ανέπνεε με τον παλμό του λιμανιού.

Η κατεδάφισή του εντάχθηκε στο πνεύμα της εποχής της δικτατορίας, όπου η έννοια της «ανάπτυξης» ή του «εκσυγχρονισμού» συχνά ταυτιζόταν με την ισοπέδωση του παλιού, χωρίς δημόσιο διάλογο ή σεβασμό στην ιστορική συνέχεια. Το ρολόι κρίθηκε «ξεπερασμένο», εμπόδιο στη νέα πολεοδομική αντίληψη που ήθελε πιο φαρδιούς δρόμους και λιγότερα σύμβολα του παρελθόντος.

Η αντίδραση της τοπικής κοινωνίας ήταν έντονη, αλλά περιορισμένη από τις συνθήκες της εποχής. Πολλοί Πειραιώτες θυμούνται το γκρέμισμα του ρολογιού ως ένα σοκ, ένα αίσθημα απώλειας που δεν αφορούσε μόνο ένα κτίριο, αλλά ένα κομμάτι ταυτότητας.

Σήμερα, δεκαετίες μετά, το ιστορικό ρολόι του Πειραιά εξακολουθεί να ζει στη μνήμη, στις αφηγήσεις και στις παλιές φωτογραφίες. Η κατεδάφισή του θεωρείται πλέον ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αυθαίρετης «εκσυγχρονιστικής» παρέμβασης, που αντί να προχωρήσει την πόλη μπροστά, άφησε πίσω της μια πληγή.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

218 π.Χ.: Στον Β΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο, οι δυνάμεις του Αννίβα συντρίβουν τις ρωμαϊκές λεγεώνες στη μάχη του ποταμού Τρεβία, εκμεταλλευόμενες τον αιφνιδιασμό, τις παγίδες στο πεδίο και το δριμύ ψύχος του χειμώνα. Η βαριά ήττα της Ρώμης καταγράφεται ως μία από τις πιο εντυπωσιακές στρατιωτικές επιτυχίες της αρχαιότητας και εδραιώνει τον Αννίβα ως θρύλο της πολεμικής ιστορίας.

1803: Σουλιώτισσες χορεύουν τον χορό του Ζαλόγγου και πέφτουν στο γκρεμό αγκαλιά με τα παιδιά τους, για να μην παραδοθούν στους Τούρκους και να γλιτώσουν την ατίμωση και τη σκλαβιά. Η συλλογική αυτή αυτοθυσία, σε μια από τις δραματικότερες στιγμές του αγώνα των Σουλιωτών, θα περάσει στη μνήμη ως αιώνιο σύμβολο της γυναίκας που προτιμά τον θάνατο από την υποταγή και θα δώσει νέα ώθηση στο φρόνημα των υπόδουλων Ελλήνων στον δρόμο προς την Επανάσταση.

1865: Υιοθετείται η 13η τροπολογία του Συντάγματος των ΗΠΑ, με την οποία καταργείται οριστικά η δουλεία, αποτελώντας ιστορικό ορόσημο στα ανθρώπινα δικαιώματα μετά τον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο.

1892: Κάνει πρεμιέρα στην Αγία Πετρούπολη ο Καρυοθραύστης του Πιότρ Τσαϊκόφσκι, έργο που αρχικά αντιμετωπίστηκε με επιφυλακτικότητα, αλλά εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο αγαπημένα μπαλέτα παγκοσμίως και άρρηκτα συνδεδεμένο με τα Χριστούγεννα.

1901: Το πρώτο βραβείο Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται στον ιδρυτή του Ερυθρού Σταυρού, Ερρίκο Ντινάν.

1916: Τερματίζεται η Μάχη του Βερντέν, η μεγαλύτερη σε διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, που διήρκεσε 10 μήνες. Στη μάχη, η οποία διεξάγεται ανάμεσα σε γερμανικά και γαλλικά στρατεύματα κοντά στην πόλη Βερντέν, δυτικά του Παρισιού, σημειώνονται τεράστιες ανθρώπινες απώλειες: 543.000 Γάλλοι και 434.000 Γερμανοί χάνουν τη ζωή τους. Η σύγκρουση αναδεικνύει τον Γάλλο στρατάρχη Φιλίπ Πετέν ως ήρωα και γίνεται σύμβολο αντοχής και θυσίας για τη Γαλλία.

1940: Ο Αδόλφος Χίτλερ υπογράφει ένα μυστικό διάταγμα, με το οποίο αρχίζουν οι προετοιμασίες για τη ναζιστική εισβολή στη Σοβιετική Ένωση, που θα μείνει στην ιστορία με τον κωδικό «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα».

1943: Γερμανικά στρατεύματα κατοχής εκτελούν 115 άμαχους στη Δράκεια Μαγνησίας, σε ένα από τα λιγότερο γνωστά αλλά εξίσου φρικτά εγκλήματα της Κατοχής, που αποτυπώνει το μέγεθος της ναζιστικής θηριωδίας στην ελληνική ύπαιθρο.

1944: Κυκλοφορεί το πρώτο φύλλο της γαλλικής εφημερίδας «Le Monde».

1968: Κατεδαφίζεται το «ρολόι» του Πειραιά από το χουντικό δήμαρχο, Αριστείδη Σκυλίτση.

1967: Στο πλαίσιο της δικτατορίας, πραγματοποιείται ορκωμοσία νέων υπουργών παρουσία των Γεωργίου Παπαδόπουλου και Γεωργίου Ζωιτάκη, ενώ δήμαρχος Αθηναίων ορκίζεται ο Δημήτριος Ρίτσος, σε μια περίοδο βαθιάς θεσμικής εκτροπής.

1968: Κατεδαφίζεται το εμβληματικό «ρολόι» του Πειραιά από τον χουντικό δήμαρχο Αριστείδη Σκυλίτση, στο πλαίσιο της «εκσυγχρονιστικής» ανάπλασης της πόλης. Ο πύργος–σύμβολο του λιμανιού, σημείο αναφοράς για γενιές Πειραιωτών, αφανίζεται μέσα σε λίγες ώρες, αφήνοντας πίσω του έντονη αίσθηση απώλειας και μια πληγή στη μνήμη της πόλης, που μέχρι σήμερα νοσταλγεί το ιστορικό της ρολόι.

1972: Ο Τζο Μπάιντεν χάνει την πρώτη του σύζυγο Νίλια και τη νεογέννητη κόρη του, Ναόμι, σε τραγικό αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Το δυστύχημα σημειώνεται λίγο μετά την εκλογή του Μπάιντεν στη Γερουσία των Ηνωμένων Πολιτειών, σημαδεύοντας βαθιά την προσωπική του ζωή και την πολιτική του πορεία. Οι δύο γιοι του, Μπο και Χάντερ, τραυματίζονται αλλά επιβιώνουν.

1974: Ο ανώτατος δικαστικός, Μιχαήλ Στασινόπουλος, ορκίζεται προσωρινός πρόεδρος της Δημοκρατίας, μετά την παραίτηση του στρατηγού Φαίδωνα Γκιζίκη.

1980: Στους 18 ανέρχονται οι τραυματίες από την έκρηξη του εργοστασίου ΠΥΡΚΑΛ στην Ελευσίνα.

2000: Σπάνια επίδειξη fair play από τον Ιταλό επιθετικό της Γουέστ Χαμ, Πάολο Ντι Κάνιο, στον αγώνα εναντίον της Έβερτον (1-1), όταν αντί να σπρώξει την μπάλα στα δίχτυα, σταματά τον αγώνα για να προσφερθούν οι πρώτες βοήθειες στον πεσμένο αντίπαλο τερματοφύλακα. Ο ίδιος παίκτης είχε εξοργίσει τη φίλαθλη κοινή γνώμη της Μεγάλης Βρετανίας, όταν διαμαρτυρόμενος έσπρωξε τον διαιτητή Άλκοκ, ενέργεια που του στοίχισε ποινή 11 αγωνιστικών.

2007: Σπάνιο αντίτυπο της «Μάγκνα Κάρτα» πωλείται σε δημοπρασία του οίκου Sotheby’s, έναντι 21 εκατομμυρίων δολαρίων.

2019: Η Βουλή των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών ψηφίζει σε μεγάλο βαθμό με κομματικές γραμμές την παραπομπή του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για κατάχρηση εξουσίας και παρεμπόδιση του Κογκρέσου. Ο Τραμπ γίνεται ο τρίτος Αμερικανός πρόεδρος που παραπέμπεται από τη Βουλή, μετά τον Άντριου Τζόνσον και τον Μπιλ Κλίντον.

Γεννήσεις

1878 – Ιωσήφ Στάλιν (Joseph Stalin), Σοβιετικός πολιτικός και ηγέτης της ΕΣΣΔ. Διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της Σοβιετικής Ένωσης, προωθώντας την ταχεία εκβιομηχάνιση και ηγούμενος της χώρας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, περίοδο κατά την οποία η ΕΣΣΔ αναδείχθηκε σε παγκόσμια δύναμη. Η διακυβέρνησή του χαρακτηρίστηκε επίσης από αυταρχικές πρακτικές, εκτεταμένες διώξεις, στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας και μεγάλο αριθμό θυμάτων.

1911 – Ζιλ Ντασέν, (Jules Dassin), Αμερικανός σκηνοθέτης και μία από τις πιο σημαντικές μορφές του κλασικού και ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Ξεχώρισε αρχικά στο φιλμ νουάρ, πριν εξοριστεί καλλιτεχνικά στην Ευρώπη λόγω του μακαρθισμού. Δημιούργησε αριστουργήματα όπως το «Ριφιφί», ενώ με το «Ποτέ την Κυριακή» συνέδεσε το όνομά του με τον ελληνικό κινηματογράφο και τη διεθνή του απήχηση.

1943 – Κιθ Ρίτσαρντς, (Keith Richards), Άγγλος κιθαρίστας, συνιδρυτής των Rolling Stones και μία από τις πιο εμβληματικές μορφές στην ιστορία της ροκ μουσικής. Με το χαρακτηριστικό του παίξιμο και τα εμβληματικά riffs, συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση του ήχου του συγκροτήματος και της ροκ κουλτούρας γενικότερα. Ως βασικός συνθέτης, μαζί με τον Μικ Τζάγκερ, υπέγραψε διαχρονικά τραγούδια που σημάδεψαν δεκαετίες και τον καθιέρωσαν ως ζωντανό θρύλο.

1946 – Στίβεν Σπίλμπεργκ(Steven Spielberg), Αμερικανός σκηνοθέτης και παραγωγός, από τους πιο καθοριστικούς δημιουργούς στην ιστορία του Χόλιγουντ. Με εμπορική επιτυχία και αφηγηματική δύναμη, αναδιαμόρφωσε το σύγχρονο blockbuster με ταινίες όπως «E.T.» και «Jurassic Park». Παράλληλα υπέγραψε ώριμα, ιστορικά έργα όπως «Η λίστα του Σίντλερ», αποδεικνύοντας σπάνια ισορροπία ανάμεσα στη λαϊκή απήχηση και το καλλιτεχνικό βάθος.

1963 – Μπραντ Πιτ (Brad Pitt), Αμερικανός ηθοποιός και παραγωγός, από τις πιο αναγνωρίσιμες μορφές του σύγχρονου κινηματογράφου. Συνδύασε σταρ ποιότητα με καλλιτεχνικό ρίσκο, πρωταγωνιστώντας σε ταινίες όπως «Fight Club» και «Once Upon a Time in Hollywood», για την οποία τιμήθηκε με Όσκαρ. Μέσα από ποικίλους ρόλους και παραγωγικές επιλογές, διαμόρφωσε καριέρα μεγάλης διάρκειας και επιρροής στο Χόλιγουντ.

1966 – Μάριος Φραγκούλης, Έλληνας τενόρος με διεθνή καριέρα, από τις πιο αναγνωρίσιμες φωνές της λυρικής και crossover μουσικής. Με σπουδές στο Λονδίνο και συνεργασίες με κορυφαίους δημιουργούς, γεφύρωσε την όπερα με το σύγχρονο ρεπερτόριο, φέρνοντας τη λυρική φωνή σε ευρύτερο κοινό. Έχει εμφανιστεί σε μεγάλες σκηνές του κόσμου και παραμένει ενεργός πρεσβευτής της ελληνικής καλλιτεχνικής παρουσίας διεθνώς.

1980 – Κριστίνα Αγκιλέρα (Christina Aguilera), Αμερικανίδα τραγουδίστρια και ηθοποιός, από τις πιο δυνατές φωνές της σύγχρονης ποπ και R&B σκηνής. Ξεχώρισε από νεαρή ηλικία με επιτυχίες όπως «Genie in a Bottle» και καθιερώθηκε ως καλλιτέχνιδα με φωνητική δύναμη και καλλιτεχνικό θάρρος. Το «Beautiful» έγινε ύμνος αυτοαποδοχής, ενώ η πορεία της χαρακτηρίζεται από συνεχή μεταμόρφωση και επιρροή στη διεθνή ποπ κουλτούρα.

Θάνατοι

2010 – Τασσώ Καββαδία, Ελληνίδα ηθοποιός, από τις πιο αναγνωρίσιμες φυσιογνωμίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου. Έμεινε στη μνήμη του κοινού για τους χαρακτηριστικούς ρόλους «κακιάς», που υπηρέτησε με θεατρική ένταση, αυστηρότητα και υποκριτική ακρίβεια. Παρά την τυποποίηση, διέθετε σημαντικό δραματικό εύρος και βαθιά θεατρική παιδεία, αφήνοντας ισχυρό αποτύπωμα σε ταινίες που παραμένουν διαχρονικά δημοφιλείς.

2011 – Βάτσλαβ Χάβελ (Václav Havel), Τσέχος πολιτικός, συγγραφέας και διανοούμενος, εμβληματική μορφή της Βελούδινης Επανάστασης. Υπήρξε ο τελευταίος πρόεδρος της Τσεχοσλοβακίας και ο πρώτος της Τσεχικής Δημοκρατίας, συμβολίζοντας τη μετάβαση από τον ολοκληρωτισμό στη δημοκρατία. Ως θεατρικός συγγραφέας και αντιφρονών, συνέδεσε την πολιτική δράση με την ηθική ευθύνη, αφήνοντας βαθύ αποτύπωμα στην ευρωπαϊκή πολιτική και πνευματική ιστορία.

Εορτολόγιο

Αβραάμ, Σεβαστιανός, Σεβαστιανή, Σεβαστός, Σεβαστή, Φλώρος, Φλώρα

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι

Ημέρα της Αραβικής Γλώσσας
Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών